MÙA HẠ – BỐN MÙA CUỘC SỐNG – JIM ROHN

Thành công trong đời không phải chuyện dễ dàng, không dễ để hạt giống nảy mầm, truy tìm ánh sáng và dưỡng chất trong không khí mang lại cho nó sự khoẻ mạnh. Tiến bộ theo bất cứ dạng thức nào và hạnh phúc hay thành công ở bất cứ dạng nào cũng đòi hỏi nỗ lực không ngừng, vì luôn có những chướng ngại có thể làm nản lòng những người yếu đuối và thiếu thốn.

Vượt qua được một chướng ngại trong đời, và một chướng ngại khác lại xuất hiện lấp chỗ trống. Cuộc sống được thiết kế như một câu chuyện về thành công bất chấp nghịch cảnh, chứ không phải không có nghịch cảnh, vì không có nghịch cảnh thì cũng không có thành công. Đừng đổ tại các vấn đề và thách thức trong đời cho hoàn cảnh sống tầm thường của mình. Hạt giống có kêu ca gì về những tảng đá mà nó phải mọc lên trên, bên dưới, xung quanh hay xuyên qua không? Liệu có cuộc đời đáng giá nào trên trái đất nếu tất cả đều đầu hàng ngay lần đầu tiên chạm trán với khó khăn không?

Lực kéo không ngừng, không mệt mỏi của cuộc đời có hướng đi xuống – gây ra thất vọng, tuyệt vọng và nản lòng. Lúc nào cũng có lý do để than thở, nhưng cuốn vào chuyện than thở là bạn sẽ tăng thêm lực kéo của cuộc đời. Thứ duy nhất tự động trong đời là cỏ dại và côn trùng. Chúng không cần được trồng hay chăm sóc. Cách sống của chúng quy định rằng chúng nạp dưỡng chất và tồn tại nhờ vào những nỗ lực cần cù chăm chỉ.

Mùa hè cuộc đời là khoảng thời gian bảo vệ; đó là lúc cần nỗ lực liên tục hàng ngày để canh gác chống lại lũ côn trùng nhộn nhạo và đám cỏ dại độc hại. Mùa xuân là lúc tạo ra những điều có giá trị, và những điều ấy cần có mùa hè để phát triển và bồi dưỡng sức mạnh, giúp chúng đạt được kết quả khi mùa thu tới. Giai đoạn cuối của mùa xuân không thể mang tới kết quả cho nỗ lực của con người, khi nỗ lực trước đã chấm dứt và một nỗ lực mới còn chưa bắt đầu. Khi nỗ lực cạn dần, khi sự sao lãng giăng đầy trong tâm trí, sự phát triển dần nhường chỗ cho trì trệ và bại hoại. Sâu bọ và cỏ dại của cuộc đời tồn tại là để thử thách ý chí thành công của con người, và sự xứng đáng của con người đối với những phần thưởng hậu hĩnh của cuộc đời.

Hãy tăng cường hiểu biết và nhận thức về sự thật rằng tất cả những gì tốt đẹp đều sẽ bị tấn công. Đó là cách thức của tự nhiên để đánh giá ai là người xứng đáng và ai thì không. Cỏ dại của cuộc đời là để biến tự tin thành nghi ngại, tin tưởng thành ngờ vực, kiên nhẫn thành nóng vội, nỗ lực thành ngần ngại, lo âu và cuối cùng dẫn đến thất bại. Đừng bỏ phí thời gian quý báu để tranh cãi với tự nhiên. Cỏ dại, sâu bọ, sỏi đá và bão táp cuộc đời sẽ chỉ cười nhạo những người dành thời gian để hằn học cáo buộc chúng tội bất công. Bất công, đúng thế, nhưng thường là với những người tìm kiếm thứ gì đó mà không có mục đích, hay những người tìm kiếm phần thưởng của cuộc đời mà không trả giá cho cuộc chiến chống lại những trở ngại bằng cách tăng cường hoạt động và lòng quyết tâm. Đừng dành thời gian xua đuổi lũ chim đang tìm cách đục khoét hạt giống của bạn, hay lũ sâu bọ đang tìm cách tàn phá vụ thu hoạch đang đến gần. Với những người siêng năng trồng trọt, bảo vệ và giữ gìn, thì không có lũ chim, sâu bọ hay những trở ngại nào đủ sức huỷ hoại tất cả những nỗ lực của mùa xuân trước.

Học cách chấp nhận sự tồn tại vĩnh viễn của những điều tiêu cực và đồng thời hiểu rằng sự tiêu cực luôn khuất phục trước nỗ lực bền bỉ kết hợp với niềm tin và thái độ không ngừng lớn lên của con người. Có câu, gieo nhân nào gặt quả ấy, nhưng chỉ khi bạn kết hợp nỗ lực gieo hạt với nỗ lực tin tưởng về mặt tinh thần và nỗ lực thể chất trong việc không ngừng lưu tâm tới những điều có giá trị. Hãy cười vào nghịch cảnh, và hành động nhanh chóng để loại bỏ nó. Hãy lường trước nghịch cảnh, vì chắc chắn nó sẽ xuất hiện. Hãy trân trọng nghịch cảnh, vì nó thúc đẩy tâm hồn con người trưởng thành – chắc chắn rằng, tính cách con người được hình thành không phải khi không có khó khăn mà là trong cách chúng ta phản ứng lại với khó khăn. Tất cả mọi thứ, kể cả nghịch cảnh, đều có mục đích đáng được coi trọng.

Chúng ta – tôi, người viết cuốn sách này, và bạn, người đọc cuốn sách này – đều sống trong một thế giới của nhân quả. Vụ thu hoạch, chính là cuộc đời mà ta đang sống, là kết quả của những hạt giống được gieo trước đó. Một số “hạt giống” ta tự mình gieo, qua những thói quen cố hữu. Những hạt khác được trồng cho chúng ta bởi cha mẹ, thầy cô và những người có ý định tốt nhưng lại hành động sai lầm, những người truyền thói quen suy nghĩ nghèo nàn của họ lại cho chúng ta. Trong cả hai trường hợp, thái độ, tình hình tài chính, môi trường sống, phong cách sống và quan điểm của chúng ta về những cơ hội trong tương lai đều được gọi là hoàn cảnh – và để thay đổi hoàn cảnh, chúng ta phải thay đổi nguyên nhân của những hoàn cảnh ấy, đó chính là bản thân chúng ta. Chúng ta phải thay đổi thói quen, thái độ, quan điểm của mình, cũng như nghề nghiệp, nơi ở, thậm chí cả bạn bè nếu muốn thay đổi hoàn cảnh.

Một người ghé thăm cửa hàng của một người làm vườn, không hề suy nghĩ hay hỏi han, chọn những thứ cây có vẻ hấp dẫn rồi mua về và trồng trong vườn của mình. Nhiều tháng sau, anh ta phát hiện ra rằng cái cây đã mọc lên, trưởng thành, và giờ trổ thành một cây hoa giấy tươi thắm, thứ hoa mà anh ta bị dị ứng. Thật ngu ngốc nếu bây giờ ước rằng cái cây đó là hoa hồng hay tuy líp. Hoàn cảnh sẽ không thay đổi vì anh ta không thích kết quả. Chính anh ta là nguyên nhân duy nhất khiến đôi mắt mình ướt đầm và nước mũi chảy ròng ròng. Và với những người sống giữa sự tầm thường cũng vậy – không quan trọng là hạt giống mang lại tình trạng đó được đặt vào trong thửa đất cuộc đời bởi chính tay anh ta hay người khác. Buộc tội người khác, thương cảm cho bản thân hay tiếp tục lý luận và biện hộ đều thật ngu ngốc. Chỉ có một cuộc công kích trên diện rộng, tự nguyện và hiệu quả vào những nguyên nhân thay đổi mới là điều quan trọng. Hãy hướng suy nghĩ, chuyện trò và toàn bộ sự chú ý của bạn về điều đó nếu bạn muốn thay đổi hoàn cảnh; hãy tập trung phần lớn thời gian nhàn rỗi của bạn vào việc phát triển bản thân bằng cách lên kế hoạch nhiều hơn, đọc nhiều hơn, đầu tư nhiều hơn. Hãy đầu tư thời gian của bạn vào những dự án xứng đáng; đầu tư suy nghĩ của bạn vào mục tiêu xứng đáng; đầu tư tài năng của bạn vào một nghề nghiệp xứng đáng; đầu tư tình cảm vào người tiếp nhận xứng đáng; và cuối cùng, hãy giữ cho mình lòng tự tôn cao nhất, vì chính hình ảnh đó, điều bạn nhận thức về bản thân mình, quyết định chất lượng của cuộc đời.

Hãy nhìn thẳng vào sự thật, con người và các sự kiện sẽ không ngừng làm bạn tổn thương và thất vọng. Trong số những người đó, có những người bạn ít biết đến nhất. Hiếm khi họ cố ý làm bạn tổn thương, mà thường là có nhiều tình huống, phần lớn là ngoài tầm kiểm soát của bạn, khiến họ hành động, nói năng hoặc suy nghĩ theo cách có thể có ảnh hưởng xấu tới bạn, tới cảm xúc hiện thời cũng như tương lai của bạn. Điều này đã xảy ra suốt sáu nghìn năm lịch sử được ghi nhận, và nỗi đau khổ hay sầu muộn của bạn không phải là lần đầu tiên một con người bị tổn thương sâu sắc vì những hành động không thích hợp của người khác. Cách duy nhất để không bị cuộc đời chạm tới – cả điều tốt và điều xấu – là tách biệt khỏi xã hội, nhưng ngay cả khi đó bạn cũng sẽ vẫn tự làm mình thất vọng, những tưởng tượng của bạn về những điều đang diễn ra ở ngoài kia sẽ ám ảnh và làm tổn thương bạn. Biết được điều này rồi, chỉ còn một giải pháp trợ giúp bạn khi con người và sự kiện làm bạn tổn thương – đó là học cách tập trung vào phát triển bản thân hơn bất cứ thứ gì khác. Vì bạn không thể điều khiển được thời tiết, giao thông, người bạn yêu thương, hay hàng xóm, cấp trên của bạn, nên bạn phải học cách kiểm soát mình… chỉ có phản ứng của bạn với những khó khăn trong đời mới là điều có ý nghĩa.

Đừng nghi ngờ bản thân, vì ở đâu có nghi ngại thì không thể có sự tự tin. Đừng sao lãng bản thân, vì đi kèm với sao lãng là thua cuộc. Đừng hình dung ra bản thân kém hơn con người bạn, hay tốt hơn con người bạn, mà hãy luôn tìm cách để trở thành con người mà bạn có thể. Đừng cho phép bản thân trở nên ngạo mạn hay khiếm nhã, vì cả hai đều là những tính cách mà những người tìm cách che đậy sự yếu đuối của mình khoác lên. Đừng dành thời gian nuối tiếc quá khứ, mà hãy đầu tư thời gian đó một cách khôn ngoan bằng cách chuẩn bị cho một tương lai tốt đẹp hơn.

Bạn là hạt giống tốt của đấng sáng tạo vạn vật, số mệnh của bạn không phải là nằm im lìm, mà là để nảy mầm lên khỏi mặt đất được gọi là cuộc đời, và vươn đến phía chân trời vô hạn – vượt qua tất cả những trở ngại trong quá trình ấy. Số mệnh của bạn là vận dụng tài năng của mình và đạt được tất cả những gì bạn tin là mình xứng đáng, để yêu nhiều hơn, trù liệu nhiều hơn, vượt qua nhiều hơn, lên kế hoạch nhiều hơn, thu hút nhiều hơn và tận hưởng nhiều hơn những gì bạn từng mơ có thể có được. Đó chính là tiêu chuẩn của cuộc đời đang đợi quyết định tinh thần và bàn tay rộng mở của bạn. Bạn xứng đáng – bạn đang trên con đường vinh quang và bạn sẽ thành công.