SƯU TẦM
Tết Trung thu là một trong những lễ hội truyền thống diễn ra vào ngày rằm tháng 8 âm lịch hàng năm, không chỉ ở Việt Nam mà còn ở nhiều nước châu Á khác như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Malaysia, Philippines… Tuy nhiên, mỗi nơi lại có phong tục, bản sắc riêng mà chúng ta cùng nhau khám phá trong bài viết dưới đây.
VIỆT NAM
Tết Trung Thu bắt nguồn từ nền văn minh lúa nước. Khi tiết trời mát mẻ, mùa màng đang chờ thu hoạch, người nông dân nghỉ ngơi và vui chơi sau một vụ mùa lao động vất vả. Theo các nhà khảo cổ thì Tết Trung Thu ở Việt Nam đã có từ cả ngàn năm trước, với những hoạ tiết minh họa xuất hiện trên mặt trống đồng Ngọc Lũ. Với người Việt Nam, Trung thu cũng là ngày tết thiếu nhi, nên vào dịp này, trên đường phố người ta thường thấy rất nhiều đèn lồng, đèn ông sao, trống, mặt nạ, đầu sư tử… đều là những món đồ chơi cho trẻ em. Bên cạnh đó, ở khắp nơi, người ta tổ chức múa lân (múa sư tử) với tiếng trống huyên náo tạo nên không khí Trung thu tưng bừng. Vào đúng ngày Trung thu, các gia đình hay các khu phố sẽ có chương trình vui trung thu, phá cỗ cho trẻ em với các chương trình văn nghệ, trò chơi và mâm cỗ hoa quả bánh kẹo truyền thống.
Phố lồng đèn tập trung chủ yếu ở đường Lương Nhữ Học, Q.5, Tp.HCM
NHẬT BẢN
Tết Trung thu ở Nhật được gọi là Tsukimi hoặc Otsukimi nghĩa là “ngắm trăng”. Nó cũng diễn ra vào đúng ngày Rằm tháng Tám khi trăng tròn nhất, sáng nhất. Ngoài ra, người Nhật còn có Tết trăng khuyết thường được tổ chức vào ngày 13 tháng Chín âm lịch.
Các gia đình sẽ cắm cỏ bạc trong bình hoặc đặt trước cửa để xua đuổi tà ma và những điều xui xẻo. Trong văn hóa của xứ Phù Tang, cỏ bạc là biểu tượng cho sự khởi đầu của mùa thu và là đồ trang trí không thể thiếu trong dịp lễ này.
Để mừng Tết Trung thu, người dân thường làm bánh Tsukimi Dango từ bột gạo nếp, bánh tròn mềm, với xốt mặn, ngọt đặc trưng, thường được xiên vào que tre và uống kèm trà xanh. Họ tin rằng Thỏ ngọc thực sự sống trên Mặt Trăng.
Hình ảnh thỏ ngọc giã bánh Tsukimi Dango là biểu tượng trung thu của Nhật Bản
Mọi người sẽ bày bánh thành mâm lớn trước thềm nhà. Vừa ngắm trăng, người dân vừa tưởng tượng những chú thỏ đang ăn hoặc giã bánh. Ngoài ra, trẻ em Nhật Bản cũng tham gia lễ hội rước đèn lồng cá chép.
Ngoài ra, một bát mì soba nấu với rong biển, trứng và nước thịt là món ăn đặc trưng truyền thống trong lễ hội trăng rằm. Trên phố, trong những ngày này, người ta thường bán bánh mì trứng với hình ảnh quả trứng rán lên tròn trịa vàng rộm tựa vầng trăng ngày Rằm.
HÀN QUỐC
Trung thu hay Chuseok là Lễ tạ ơn, một dịp lễ chính thống ở Hàn Quốc. Người dân thường được nghỉ 3 ngày để chuẩn bị cho Chuseok.
Mâm cỗ trung thu cúng bái tổ tiên của người Hàn Quốc. (Ảnh: Getty)
Trong dịp này, mọi người sẽ trở về quê hương đoàn tụ với gia đình, thăm hỏi họ hàng. Họ cũng nấu mâm cúng với nhiều món ăn truyền thống và đi tảo mộ để thể hiện đạo lý, lòng hiếu thảo với tổ tiên. Họ sẽ cùng nhau thưởng thức bữa ăn truyền thống với những món như bánh Songpyeon, rượu gạo rồi ngắm trăng. Vào buổi tối, khi trăng lên cao, phụ nữ Hàn Quốc sẽ mặc những chiếc hanbok sặc sỡ để nhảy múa.
Ở Hàn Quốc, bánh trung thu còn có tên là Songpyeon (Bánh trăng khuyết). Nguyên liệu chính làm bánh gồm có bột gạo, đậu đỏ, đậu nành, vừng…Người dân cũng tổ chức nhiều trò chơi truyền thống như kéo co, đấu vật, yutnori, kangkangsulle… trong dịp Trung thu.
TRUNG QUỐC
Đất nước này chính là “quê hương” của Tết Trung thu với các sự tích ly kỳ về chị Hằng và Thỏ Ngọc… Trong ngày này, người dân Trung Quốc thường có phong tục ngắm trăng, ăn bánh Trung thu, thả đèn trên sông, treo đèn lồng và giải câu đố.
Bánh Trung thu ở Trung Quốc gồm 2 loại là bánh nướng và bánh dẻo, song mỗi vùng miền lại có những hương vị và kiểu dáng khác nhau.
Ăn bánh và ngắm trăng là một tục lệ không thể bỏ qua đối với mỗi gia đình Trung Quốc trong đêm Rằm tháng 8 bởi nó biểu trưng cho sự đoàn viên.
Người Trung Quốc thường treo đèn lồng trước cửa nhà và trên phố trong dịp này. Trong đêm Rằm người ta sẽ thả đèn trên sông, thả đèn lồng Khổng Minh lên trời để cầu may mắn, hạnh phúc đến với gia đình và người thân. Họ cũng có lễ rước đèn cho trẻ em, múa lân sư rồng và chú tễu nhảy múa trên phố.
SINGAPORE
Ở Singapore có rất nhiều người Trung Quốc sinh sống, do đó Tết Trung thu cũng được tổ chức rất linh đình. Đây là để thời gian để gia đình quây quần, rước đèn và thưởng thức bánh trung thu.
Người dân Singapore cũng tổ chức nhiều hoạt động như múa lân hay thắp sáng những bức vẽ bằng lụa về các nhân vật thần thoại.
Đường phố ở Singapore được trang trí bởi rất nhiều đèn lồng đỏ trong dịp Tết Trung thu. (Ảnh: Getty)
Trong dịp này, mọi người sẽ tặng nhau bánh Trung thu và gửi những lời chúc tốt lành đến người thân, bạn bè và đối tác kinh doanh để thể hiện sự yêu quý và biết ơn.
Có hình dáng tương tự bánh trung thu Việt Nam nhưng bánh trung thu ở Singapore có hương vị hoàn toàn khác với đủ loại màu sắc.
MALAYSIA
Lễ hội lồng đèn là đặc trưng trong văn hóa Trung thu ở Malaysia. Cộng đồng người Hoa ở Malaysia trang trí phố phường với hàng trăm chiếc đèn lồng rực rỡ sắc màu và tổ chức nhiều hoạt động náo nhiệt. Họ rước đèn hòa cùng đoàn múa lân di chuyển dọc các con phố, mang không khí tưng bừng đến mọi ngõ ngách.
Bên cạnh đó, người Malaysia cũng làm bánh Trung thu trong ngày rằm tháng 8. Bánh trung thu Malaysia thường có hình dạng của những con sò biển, bông hoa, mặt trăng… (Ảnh: Poskod.MY)
PHILIPPINES
Tết Trung thu ở Philippines thường được tổ chức và lưu truyền bởi những người gốc Hoa sinh sống và làm việc tại nước bản địa. Trong ngày Tết Trung thu, người gốc Hoa sống ở Philippines thường làm bánh trung thu rồi chia sẻ cho tất cả người thân, bạn bè và hàng xóm của mình.
Bánh trung thu ở Philippines thường được gọi là Hopia (bánh nướng ngon), gồm nhiều “phiên bản” như hopiang mungo (bán nướng đậu xanh), hopiang baboy (bánh nướng thịt heo), hopiang Hapon (Bánh nướng Nhật Bản), hopiang ube (bánh nướng khoai lang tím)…
Ngoài ra, trong ngày tết ngắm trăng, người Philippines tham gia vào một trò chơi có tên là Xúc xắc trung thu.
THÁI LAN
Tết Trung thu ở Thái Lan được gọi là “lễ cầu trăng”, tổ chức vào đúng ngày 15/8 âm lịch. Trong đêm Trung thu ở Thái, tất cả già trẻ gái trai đều phải tham gia lễ cúng trăng, mọi người sẽ ngồi quây quần bên bàn thờ Quan Thế Âm Bồ Tát và Bát Tiên để cầu nguyện những điều tốt đẹp nhất.
Phía trên bàn thờ sẽ bày quả đào và bánh Trung thu. Người Thái tin làm vậy Bát Tiên sẽ giúp mang đào tới cung trăng để chúc thọ Quan Âm, và các vị thần tiên sẽ ban phước lành cho mọi người.
Lễ hội thả đèn lồng trong ngày trung thu ở Chiang Mai ( Thái Lan ) đã thu hút hàng nghìn du khách và phật tử tới tham gia.
Bởi vậy, bánh Trung Thu ở Thái Lan có hình dạng giống quả đào. Trong ngày này, người Thái cũng thường ăn bưởi – loại quả tượng trưng cho sự viên mãn, sum vầy và ngọt ngào.
Bánh trung thu hình trái đào của Thái Lan
CAMPUCHIA
Dịp lễ Trung thu ở Campuchia diễn ra muộn hơn so với các nước khác, thường là vào ngày rằm tháng 10 Âm lịch. Người dân Campuchia thường gọi đây là lễ hội Ok Om Pok. Theo đó, họ sẽ tổ chức các hoạt động vào ban đêm với các lễ vật như cốm dẹp, chuối, khoai, mía…
Người dân Campuchia chuẩn bị đồ đón Trung thu
Trong ngày tết Trung thu, mọi người sẽ tổ chức cuộc thi thả đèn trời. Người dân quan niệm, chiếc đèn càng bay lên cao thì càng thể hiện rằng những lời cầu nguyện sẽ sớm được gửi tới thần mặt trăng.
Bên cạnh đó, người dân sẽ đặt đồ cúng vào khay, đặt trên một chiếc chiếu lớn và ngồi trông trăng. Khi mặt trăng nhô lên đầu cành cây, mọi người thành tâm bái nguyệt, cầu xin ban phước. Sau đó, người già lấy gạo dẹt nhét đầy vào miệng của trẻ con để cầu mong những điều tốt đẹp sẽ đến với gia đình.
MYANMAR
Mọi người Myanmar cùng nhau thắp nến đón Tết Trung Thu
Mỗi khi đến Lễ trăng tròn, ở Myanmar, nhà nhà đều thắp đèn lồng để thành phố sáng rực, ánh sáng chiếu rọi khắp mọi nơi. Dịp này, mọi người thường xem biểu diễn kịch, nhảy múa, xem phim và nhiều hoạt động vui chơi náo nhiệt khác.
LÀO
Người dân Lào cùng nhau xuống đường nhảy múa đón Trung Thu
Vào ngày này, mọi người dân Lào, bất kể già trẻ, gái trai đều ngắm trăng, thưởng nguyệt, cầu mong an lành đến với gia đình mình. Đặc biệt, lúc hoàng hôn buông xuống là các chàng trai, cô gái nhảy múa hát ca thâu đêm.
SRI LANKA
Người dân Sri Lanka tới chùa cầu nguyện trong dịp Trung thu. (Ảnh:Getty)
Giống như nhiều lễ hội khác ở Sri Lanka, Tết Trung thu có liên quan mật thiết đến tôn giáo, do vậy ngày rằm luôn là một ngày quan trọng. “Lễ trông trăng” ở nước này diễn ra 4 lần một năm, theo nghi thức của đạo Phật. Ngày lễ được tổ chức long trọng hơn vào tháng 7 và tháng 8 âm lịch.
Người dân sẽ được nghỉ để đón trung thu. Họ chuẩn bị hoa quả và lễ vật tươi ngon đến cúng chùa. Sau khi cầu nguyện và nghe giảng đạo, mọi người cùng ngồi lại thưởng thức đồ ăn, nhảy múa, ngắm trăng.
IRAN
Người dân Iran sẽ cùng đón tết Mehrgan, tương tự như tết Trung thu. (Ảnh: Getty)
Theo lịch địa phương, vào ngày 16/7 Dương lịch, người dân Iran sẽ cùng đón tết Mehrgan, tương tự như tết Trung thu. Dịp lễ này diễn ra trong vòng 6 ngày, là lễ hội lớn nhất trong năm sau lễ năm mới Nowruz. Trong những ngày này, mọi người cùng nhau thưởng thức các loại nông sản thu hoạch được và cầu mong về một mùa màng tươi tốt sắp tới.
Tổng hợp từ nhiều nguồn