ORISON SWETT MARDEN
Gần đây một người bạn của tôi, tuổi đời còn khá trẻ, bất ngờ được yêu cầu đảm nhiệm một vị trí công việc đang tạm bị bỏ trống và cao hơn vị trí hiện tại của anh rất nhiều. Mặc dù thế, anh đã hoàn thành tốt những nhiệm vụ của vị trí cao hơn này đến nỗi cấp trên phải khen ngợi và giữ anh lại vị trí đó.
Anh chàng này đã làm việc rất nhiều năm với mức lương khiêm tốn, và anh nói rằng anh chưa bao giờ mơ đến việc được thăng tiến đột ngột như thế. Thực tế là, anh đã bắt đầu có cảm giác anh không có mấy giá trị và rằng anh có vẻ thất bại. Anh biết rằng anh có năng lực với những định hướng rõ ràng, nhưng anh lại không dám bắt đầu hay đi trước trong bất cứ việc gì. Suốt những năm đó, việc thiếu tự tin vào bản thân đã ảnh hưởng đến khả năng của anh giống như sợi dây níu giữ quả bóng. Nhưng khi anh nhận ra rằng anh thật sự có năng lực gánh vác trọng trách, khi những doanh nhân điềm đạm cho anh thấy niềm tin họ đặt vào anh khi giao cho anh quản lý một doanh nghiệp lớn thì lúc đó năng lực của anh tăng lên gấp ba lần. Niềm tin được thức tỉnh đã tạo nên một con người mới trong anh. Anh bắt đầu nghĩ rằng mình cũng có giá trị nào đó, rằng sau cùng thì mình cũng là ai đó có một vị trí nhất định, và kể từ đó anh đã tiến bộ rất nhanh.
Một lý do cho việc con người chạm đến những khả năng có thể của bản thân, đến được lời hứa hẹn của nó, một lý do tại sao chúng ta nhìn thấy những người có năng lực tuyệt vời đang làm những việc bình thường khắp mọi nơi là bởi vì họ chưa nghĩ được nổi một nửa năng lực bản thân. Chúng ta không nhận ra khả năng phi thường của bản thân và không biết sử dụng nó. Sandow đã không thể rời khỏi ghế được nếu nhà thôi miên thuyết phục rằng anh không thể. Anh phải tin rằng anh có thể đứng lên trước khi anh có thể làm thế, vì “Anh không thể làm nếu anh nghĩ anh không thể”, cũng như “Anh có thể làm nếu anh nghĩ anh có thể”.
Hãy cho một kẻ sa cơ lỡ vận một ý niệm về cái tôi tốt đẹp hơn, lớn lao hơn của chính anh ta, hãy cho anh ta được nhìn thoáng qua những năng lực của mình; hãy cho anh ta thấy rằng vẫn còn điều gì đó bên trong anh ta đang được giải phóng, rằng vẫn có những nguồn lực to lớn bên trong anh ta chưa được phát triển, rằng anh ta có thể tạo nên thành công rực rỡ; hãy đánh thức hoài bão của anh ta, khơi dậy những giấc mơ bị bỏ quên và sau đó chẳng điều gì có thể ghìm chân anh ta được nữa. Không gì khác có thể truyền nhuệ khí cho bạn niềm tin vào sự vĩ đại của bản thân, vào những năng lực kỳ diệu của chính bạn. Đừng quan tâm, ngay cả khi mọi người gọi bạn là kẻ kiêu căng ngạo mạn hay tự cao tự đại.
Đức giám mục R. C. Mitchell của Tòa thánh Paul đã nói: “Khi Chúa có một nhiệm vụ to lớn cần thực hiện, Ngài thường chọn một người và trao cho anh ta lòng tự tôn để anh ta có thể giải quyết được việc đó”. Những người làm nên việc lớn trong lịch sử thường có tính cách mà phần lớn mọi người xem là lòng tự tôn cao ngút. Họ chính là những người có niềm tin mãnh liệt vào bản thân. Thay vì xem nó là sự tự cao tự đại, tôi tin rằng đó chính là niềm tin mãnh liệt, sinh ra từ việc nhận thức được năng lực để thực hiện những trọng trách của họ. Cái gọi là tính tự tôn trong những người thật sự vĩ đại này nên được xem như là sự biểu hiện của lòng tự tin dựa vào tri thức cá nhân, thứ đã tiết lộ cho họ những nguồn lực dự trữ, những sức mạnh tiềm ẩn của họ và những nguồn lực mà người khác không nhìn thấy được, và bởi vì không nhìn thấy được chúng nên người khác coi họ là những kẻ tự cao tự đại. Họ đã nhầm lẫn sự tự tin với lòng tự cao.
Chính nhờ niềm tin mãnh liệt vào bản thân mà Napoleon đã biến mình thành vị vua vĩ đại nhất trong tất cả những vị vua cùng thời. Cứ gọi nó là tự cao tự đại, mê tín hay bất cứ thứ gì, nhưng chính niềm tin mà Napoleon đặt vào định mệnh của mình đã cho ông thêm sức mạnh và giúp ông không chệch hướng khỏi mục tiêu. Bí mật của sự táo bạo ở ông chính là niềm tin không thể dập tắt rằng khi khẩu súng chưa được tạo ra, viên đạn được đúc và lưỡi lê được tôi luyện đã có thể giết chết ông. Không có niềm tin vào bản thân, không kiên định thì không trí tuệ nào có thể mang ông đến với thành công được.
Nếu ông từng sợ cái chết, từng sợ bàn tay của kẻ ám sát hay lo lắng điều gì đó có thể cản trở ông thì những điều đó đã có thể lấy đi rất nhiều sức mạnh trong ông. Thế nhưng Napoleon không bao giờ do dự, không bao giờ nghi ngờ rằng ông đã được sinh ra để làm những điều vĩ đại: để trở thành chỉ huy quân đội tài ba, để trở thành người thống trị những vùng đất rộng lớn. Chính niềm tin này đã giúp ông có khả năng thực hiện những điều mà đối với kẻ khác là không thể.
Mỗi lúc bạn chấp nhận sự yếu đuối, kém năng suất hay thiếu khả năng thì bạn đang làm giảm sự tự tin, và điều đó hủy hoại nền tảng của mọi thành tựu.
Bạn không thể cản trở một người có niềm tin mãnh liệt vào bản thân họ. Anh ta không thể bị dìm xuống, không thể bị nhạo báng, không thể bị bình phẩm hay chỉ trích. Không sức mạnh nào trên Trái đất này có thể ngăn một người “biết” rõ khả năng của mình. Nghèo khổ không thể làm anh thoái chí, sự xui rủi không thể nào cản trở anh, gian khổ nào cũng không thể thay đổi lộ trình của anh ta dù chỉ một chút. Dù xảy ra chuyện gì, anh đều giữ vững mục tiêu, không ngừng tiến lên và đạt được mục tiêu. Cách mà thế giới tạo ra con đường cho một người kiên quyết và cách mà những chướng ngại được gạt khỏi con đường của một người kiên định chỉ tin vào bản thân mình thật lạ lùng.
Mặt khác, không ai có thể làm điều mà anh ta nghĩ mình không thể. Lý do hàng nghìn người thất bại trong đời, bươn chải trong sự tầm thường dù họ có năng lực làm điều gì đó to lớn hơn rất nhiều chính là vì họ thiếu tự tin. Nhiều người đã bắt đầu đời mình với rất nhiều hy vọng về thành công, nhưng rồi họ sớm hạ thấp giá trị bản thân bằng sự ngờ vực hay chê bai chính mình. Họ sợ phải thực hiện những bước cần thiết để tiến bộ. Giây phút mà bạn bắt đầu nghi ngờ và bắt đầu mất đi niềm tin vào bản thân chính là lúc bạn đầu hàng kẻ địch.
Mỗi lúc bạn chấp nhận sự yếu đuối, kém năng suất hay thiếu khả năng, bạn đang làm giảm sự tự tin, và điều đó hủy hoại mọi thành tựu.
Hãy không ngừng tự tin, không ngừng tin vào năng lực của bạn. Hãy tin vào chính mình, hãy biết rằng bạn được sinh ra để thống trị những thứ quanh mình. Hãy quả quyết rằng bạn sẽ làm chủ chứ không làm nô lệ của hoàn cảnh. Đừng bao giờ nói “Tôi không thể” mà hãy luôn nói “Tôi có thể, và tôi sẽ làm được”.
Nếu bạn rụt rè nhút nhát, ngờ vực, sợ thất bại, bạn có thể củng cố lòng dũng cảm và tăng sự tự tin bằng những cuộc trò chuyện chân tình với cái tôi của chính bạn, bằng cách thường xuyên khẳng định “Tôi phải”, “Tôi có thể”, “Tôi sẽ”. Nhưng hãy nhớ rằng, nếu bạn không kiên quyết biến những lời nói của bạn thành sự thật như những người lính Pháp đã làm tại trận Verdun thì những lời đó không chỉ vô dụng mà còn tệ hơn nữa.