Sau một thời gian, tôi nhận thấy có một yếu tố ảnh hưởng rất mạnh mẽ đến hành vi sinh hoạt hàng ngày của chúng ta. Yếu tố này định hình niềm tin, thái độ, giá trị và những chuẩn mực sống của con người. Đó chính là tác động từ những người chung quanh. Bạn có thể nỗ lực hết mình để thay đổi bản thân, nhưng trừ phi bạn thay đổi những người mình thường xuyên giao tiếp, nếu không thì những thay đổi cá nhân cũng không thể duy trì được lâu dài.

Rất nhiều người không thay đổi được cuộc sống của chính mình vì những người chung quanh cứ lôi kéo khiến họ đi ngược lại những gì đã định. Chẳng hạn, tôi có một học viên tham gia Khóa Học Làm Giàu bởi vì người đó muốn có các kỹ năng để thành công hơn về tài chính.

Trong khóa học này, chúng tôi truyền đạt rằng nếu muốn thành công trong sự nghiệp, học viên phải chủ động hơn, làm nhiều hơn mức mong đợi và sử dụng thời gian hiệu quả hơn. Họ phải thường xuyên quản lý tài chính và dành thời gian nghiên cứu thị trường cổ phiếu, chứng khoán để đầu tư thành công.

Vấn đề là sau khi tham gia khóa học, một số người quay trở lại tiếp xúc với nhóm bạn/ đồng nghiệp cũ – những người thất bại về tài chính – dẫn đến việc họ rất khó duy trì và áp dụng những gì đã học. Nếu họ bất chợt hành động nhiều hơn, dành thời gian rảnh cho công việc thay vì thong dong cùng chiến hữu nhâm nhi tách cà phê vào giờ nghỉ hay lai rai sau giờ tan tầm, họ có thể bị dán nhãn là “lấy điểm” và khiến các đồng nghiệp khác mất mặt. Thật khó để thay đổi thói quen chi tiêu và đầu tư khôn ngoan nếu họ cứ giao du với nhóm bạn thường xuyên vung vít mua sắm, đi hộp đêm và bàn chuyện thể thao thay vì tài chính.

Cảm giác khó chịu vì bị tẩy chay sẽ gây áp lực khiến họ nhanh chóng quay lại hành xử cho giống mọi người. Nghe có quen thuộc với bạn không? Đúng vậy, những chuyện như thế này có thể xảy ra với bất kỳ ai, cả nam lẫn nữ, trong tất cả các lĩnh vực hoạt động, ở mọi trình độ công việc lẫn đời sống xã hội – trừ những người đang ngất ngưởng trên đỉnh cao, bởi họ có nhịp sống của riêng họ.

Ngược lại, những người tập trung cao độ, tràn đầy động lực và không ngừng tiến đến mục tiêu thì luôn kiên định, bởi họ biết dành thời gian giao thiệp với những người có cùng niềm tiên và mục tiêu với mình. Rất nhiều học viên thành công của tôi có cùng một điểm chung, đó là họ chọn tiếp xúc với những người bạn mới biết cách truyền cho họ nguồn cảm hứng để vững bước trên con đường mới. Chẳng hạn, khi họ ở bên cạnh những nhà lãnh đạo và các nhà đầu tư tài ba, họ sẽ nhận thấy mình quyết tâm hơn mỗi ngày để duy trì thái độ và hành vi đổi mới bản thân.

Bạn bè ảnh hưởng ta một cách tích cực và tiêu cực

Vì sao bạn bè lại có ảnh hưởng to lớn đến hành vi của ta như vậy? Lý do là vì con người là những cá thể sống theo cộng đồng. Chúng ta có nhu cầu cảm xúc được những người chung quanh chấp nhận. Đồng thời, chúng ta cũng lo sợ bị khước từ. Để cảm thấy gắn kết và được chấp nhận, chúng ta có khuynh hướng hành động và suy nghĩ tương tự các thành viên khác trong nhóm. Sau cùng thì người ta chỉ thích những ai giống mình, đúng không?

Bạn có để ý mình hay giao tiếp và hành động khác đi khi ở trong những nhóm khác nhau không? Tất cả chúng ta ai cũng có những nhóm bạn xã hội khác nhau. Ví dụ như tôi có bạn học, bạn trong quân ngũ, bạn đồng nghiệp, bạn kinh doanh và bạn bè trong gia đình.

Khi tôi gặp gỡ những người bạn kinh doanh, hầu hết họ là CEO của các công ty thành công, chúng tôi tự nhiên sẽ bàn chuyện chính trị, kinh doanh, đầu tư và kinh tế. Tôi hành xử và giao tiếp một cách chuyên nghiệp hơn. Bởi ai cũng là “đầu tàu” trong ngành, chúng tôi cảm thấy thoải mái nói về những thành tựu và mục tiêu tương lai. Khoảng thời gian ở bên cạnh họ kích thích trí tuệ và truyền cảm hứng cho tôi vươn lên.

Tuy nhiên, khi tôi đi cùng với những người bạn học cũ, tôi thấy mình phải suy nghĩ và hành động khác đi để phù hợp với các bạn của mình. Nhiều người trong số đó chỉ là nhân viên bình thường và họ cảm thấy thoải mái hơn khi trao đổi với nhau bằng tiếng Hoa. Kết quả là tôi dùng nhiều tiếng lóng hơn, thậm chí thỉnh thoảng còn thốt ra vài từ không được đẹp.

Nếu tôi cũng nói chuyện kiểu như vậy với các đối tác làm ăn (hầu hết đều là những người ăn học rất cao), có lẽ họ sẽ nhìn tôi bằng ánh mắt ngỡ ngàng. Trong khi với nhóm bạn thứ hai, nhiều khả năng câu chuyện xoay quanh thể thao, chuyện bàn dân thiên hạ và tình dục. Đề cập đến chủ đề kinh doanh hay đầu tư chỉ khiến mọi người trơ mắt ếch ra nhìn. Mặc dù chơi với nhóm bạn này rất vui, nhưng tôi lại không được mở mang trí óc và cũng không được thúc đẩy nâng cao tiêu chuẩn bản thân.

Bạn bè ảnh hưởng đến mức độ thành công

Vậy thì nếu bạn bè ảnh hưởng ta nhiều đến vậy, ta phải cân nhắc thật cẩn thận việc mình nên giao du với ai. Dù muốn dù không, bạn bè là yếu tố ảnh hưởng quan trọng đến mức độ thành công về tài chính, các mối quan hệ, sự nghiệp lẫn sức khỏe của chúng ta. Sức khỏe ư? Đúng thế, chơi với những người có tâm hồn ăn uống, lúc nào cũng nghĩ xem “chỗ nào bán heo quay/ vịt quay ngon nhất” … thì bạn đang mấp mé nguy cơ mắc bệnh tim nếu bạn trên 40 tuổi.

Tôi tin bạn nên tiếp xúc với tất cả mọi người thuộc đủ tầng lớp kinh tế, xã hội, sắc tộc và tôn giáo, nó giúp bạn mở mang đầu óc, dạy cho bạn biết thấu hiểu, cảm thông và chấp nhận người khác. Chúng ta luôn học hỏi được điều gì đấy từ bất kỳ ai bất chấp tuổi tác, địa vị hay kinh nghiệm của họ.

Đồng thời, chúng ta cũng nên ý thức rõ về việc phân bổ thời gian hợp lý cho từng nhóm bạn. Chơi với nhóm này có thể vui đấy, nhưng ta nên cẩn thận tránh gặp mặt quá thường xuyên với những người vô tình khiến ta chậm bước trên con đường mình đang theo đuổi.

Người giàu càng giàu

Nếu muốn thành công về tài chính, bạn cần giữ liên lạc với những người đã thành công trong lĩnh vực này. Lý do tôi luôn cảm thấy hừng hực lửa đam mê và tràn đầy động lực để đầu tư là vì tôi có rất nhiều bạn là doanh nhân và nhà đầu tư thành công. Khi chúng tôi trò chuyện với nhau, cuộc đối thoại xoay quanh quan điểm của họ về thị trường chứng khoán, những mối đầu tư béo bở cũng như những khoản lợi mà họ kiếm được.

Chưa hết, mỗi lần gặp họ là một dịp để tôi học hỏi. Chúng tôi làm giàu cho nhau bằng cách chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm. Đó là lý do vì sao người giàu lại càng giàu hơn. Nếu bạn mải giao du với những người làm công ăn lương và gửi tiền tiết kiệm vào ngân hàng những mong kiếm chút tiền lãi và cách “đầu tư” duy nhất của họ là mua vé số thì đừng bao giờ nghĩ đến chuyện làm giàu nữa!

Sức mạnh của văn hóa doanh nghiệp

Tương tự, nếu muốn leo lên chiếc ghế lãnh đạo, bạn phải cực kỳ cẩn thận trong việc lựa chọn doanh nghiệp nào có văn hóa cho phép bạn phát triển – ngay cả khi đã vào công ty, bạn vẫn phải thận trọng với những bè phái trong tổ chức đó.

Vì sao? Bởi vì mỗi công ty mang một nét văn hóa riêng. Ở một số nơi, nhân viên thường chỉ thích than vãn, làm đúng nghĩa vụ được giao, chấm hết.

Thật khó để tìm được động lực hay cơ hội vươn lên trong những tổ chức như thế. Nếu chủ động làm nhiều hơn trách nhiệm được giao, bàn có thể khiến đồng nghiệp và thậm chí cả sếp (cũng là người hay trốn việc) khó chịu bởi lúc này bạn đang làm họ mất mặt.

Cuối cùng thì sao, họ sẽ quy chụp bạn tội “ghi điểm, làm màu”. Sau một thời gian, khi bạn không thể chống cự được nữa, bạn nhập hội với họ.

Trong bất kỳ tổ chức lớn nào cũng tồn tại những nhóm người chuyên tranh thủ thời gian tán phét, kéo dài giờ nghỉ trưa và nói xấu cấp quản lý. Càng giao du với những người như thế, bạn sẽ càng trở nên giống họ và tự hủy hoại sự nghiệp của mình.

Tuy nhiên, cũng có những doanh nghiệp (như công ty tôi chẳng hạn), nơi mà hầu như mọi người đều muốn thể hiện hết mình và nỗ lực để nổi bật.

Đó là áp lực cạnh tranh lành mạnh và thi đua thân thiện. Nơi chúng tôi làm việc có một văn hóa là “phải làm mọi cách” để hoàn thành công việc được giao. Khi một bộ phận nào đó đạt kết quả đột phá trong doanh thu hay hiệu quả công việc, những bộ phận khác cảm thấy mình có động lực “phá kỷ lục” trong năm sau.

Ít có ai than vãn khi gặp khó khăn. Khi bạn nhìn thấy mọi người (cả sếp lẫn bản thân bạn) xắn tay áo lên làm việc cả vào cuối tuần, mọi người đều chung cảm giác bừng bừng cảm hứng, lạc quan vui vẻ. Với những công ty có văn hóa làm việc như vậy, bạn dễ dàng tìm thấy động lực cho bản thân. Dù bạn có thích hay không thì văn hóa doanh nghiệp sẽ ảnh hưởng đến công việc của bạn, trừ khi bạn là người có cá tính vô cùng mạnh mẽ và năng lực xuất chúng. Nếu muốn là người chiến thắng, hãy gia nhập công ty của những người chiến thắng. Nó sẽ giúp bạn dễ dàng thành công hơn.