TÂM TRÍ TRONG GIẤC MƠ

Tâm trí luôn quay tròn như một bánh xe. Nó đùa giỡn với năm giác quan và thu về những trải nghiệm trong trạng thái thức. Nó nhận được những ấn tượng cảm giác khác nhau thông qua con đường của các giác quan. Các ấn tượng nằm trong cơ thể hạt giống vi tế. Ajnana (sự vô minh) hay cơ thể hạt giống vi tế thì như là một tấm vải đen. Trong đó chứa đựng Samskara (những dấu ấn hay ấn tượng để lại trong tâm qua các trải nghiệm) của toàn bộ những kiếp trước của bạn. 

Trong mơ, tâm trí tạo ra nhiều đối tượng khác nhau từ những ấn tượng thu được từ những trải nghiệm trong trạng thái thức. Đôi khi, những trải nghiệm từ kiếp trước mà đã được ghi nhận trong cơ thể hạt giống cũng lóe sáng trong trạng thái mơ. 

Tâm trí là người quan sát và chính tâm trí cũng được quan sát trong mơ. Những đối tượng trong mơ không độc lập với tâm trí. Chúng không tồn tại tách biệt khỏi tâm trí. Vì vậy chừng nào mà giấc mơ còn kéo dài thì các đối tượng trong mơ vẫn còn tồn tại y như người đưa sữa vẫn tồn tại chừng nào còn có sữa. Trong khi đó, trong trạng thái Jagrat (trạng thái thức), các đối tượng tồn tại độc lập với tâm trí. Các đối tượng của trải nghiệm từ trạng thái thức là chung cho tất cả chúng ta trong khi những đối tượng của trạng thái mơ lại chỉ là tài sản của người mơ mà thôi. 

Trong mơ, tâm trí tạo ra con ong, bông hoa, ngọn núi, con ngựa, các dòng sông, v.v. mà không cần bất kỳ sự trợ giúp nào từ các phương tiện bên ngoài. Tâm trí tạo ra rất nhiều hỗn hợp lạ kỳ và không tưởng. Trong mơ bạn có thể chứng kiến người cha đang sống của mình chết, thấy bạn đang bay trên không trung. Trong mơ, bạn cũng có thể thấy một con sư tử với cái đầu của con voi, một con bò với cái đầu của con chó. Những ước muốn chưa được thỏa mãn trong trạng thái thức sẽ được thỏa mãn trong giấc mơ. Mơ là một hiện tượng bí ẩn. Nó thật sự thú vị hơn trạng thái thức. 

Lòng thèm muốn là động cơ của tất cả những trải nghiệm trong trạng thái thức và cả trong mơ. Thức là hoạt động thể chất của các khát khao và mơ là hoạt động tinh thần của những mong muốn. Các giác quan bị dịch chuyển bởi các mong muốn trong trạng thái thức, tâm trí bị lay động bởi các khát khao trong giấc mơ. Khi thức thì tâm trí trải nghiệm thông qua các giác quan, trong mơ thì tâm trí tự nó trải nghiệm. 

Người mơ tạo ra một thế giới của riêng mình trong trạng thái mơ. Chỉ có tâm trí hoạt động độc lập trong trạng thái này. Các giác quan đã được thu vào tâm trí. Các giác quan đang nghỉ ngơi. Và tâm trí như một con voi giận dữ được buông lỏng. 

Như một người thu mình khỏi thế giới bên ngoài, đóng cửa chính và các cửa số của căn phòng, và chỉ làm việc trong phòng, cũng như vậy, tâm trí thu mình khỏi thế giới bên ngoài và chơi đùa trong thế giới của giấc mơ với Vasana (sóng suy nghĩ) và Samskara (những dấu ấn từ những kinh nghiệm trước) và tận hưởng những đối tượng trong mơ vốn là sản phẩm tinh tế của lòng khao khát. Giấc mơ chỉ đơn thuần là vở kịch của tâm trí mà thôi. 

Như một bức tranh được vẽ trên tấm vải vẽ, những ấn tượng của trạng thái thức cũng được vẽ trên vải của tâm trí. Những hình ảnh trên vải dường như có kích thước khác nhau mặc dù tất cả chúng đều nằm trên một mặt phẳng mà thôi. Cũng như vậy, dù những trải nghiệm trong mơ thật sự chỉ là những trạng thái của tâm trí nhưng người trải nghiệm vẫn cảm thấy sự kiện bên trong và bên ngoài trong thế giới của giấc mơ. Trong khi mơ, người ta cảm thấy thế giới trong mơ khá thật. 

Người đang mơ chỉ có vẻ như đang làm những việc trong mơ, nhưng thực tế không có hoạt động nào cả. Để mô tả những gì chúng ta làm trong mơ, kinh sách mô tả nó… ‘y như là’: “Y như là vui mừng với người phụ nữ này, hay cười y như là,…” Người bình thường cũng mô tả những giấc mơ của họ tương tự như vậy: “Tôi trèo lên đỉnh của ngọn núi, y như thật… Tôi đã nhìn thấy một cái cây, y như vậy.” Vì vậy, bản thân người mơ không có hoạt động thật sự nào trong những giấc mơ.