TRANG BỊ KỸ NĂNG RÚT LUI KHỎI LÀN SÓNG CẢM XÚC

Dù đôi khi cảm xúc bị dao động lung lay, như cơn sóng lớn trỗi dậy đánh sập vào bờ, ta vẫn có thể tạm thời cắt đứt dòng chảy của xúc cảm. Tôi trực tiếp ngộ được điều này vào thời giữ chức “Dịch liêu” ở Vĩnh Bình Tự. 

Vĩnh Bình Tự (Chùa Eihejji), tổ sơn của phái Thiền Sotoshu (Tào Động Tôn) là một tổ chức tôn giáo vô cùng lớn với lượng tăng lữ đông đảo trực thuộc. Trong đoàn thể tăng lữ có hệ thống tôn ti trật tự rõ ràng, do chức sắc trong chùa quyết định. Với ý nghĩa này, có thể xem đây không khác gì một dạng công ty lớn. 

Thế nên cũng tương tự như vấn đề của các công ty lớn, cấp dưới không chủ động làm việc, cấp trên không chịu lắng nghe, mỗi ngày đều có chuyện bực mình. Đôi khi không kìm được mà nóng giận là những chuyện xảy ra “thường ngày ở huyện”. 

Thế nhưng, vì thuộc thiền phái nên các thầy tu thiền chúng tôi lại có thêm công việc tọa thiền. Nhờ ngồi thiền mỗi ngày mà chúng tôi có thể đoạn tuyệt tạm thời với cảm xúc và suy tưởng, những cơn nóng giận vô cớ cũng tự nhiên nguôi dịu, tình trạng hiện tại được nắm bắt dưới một góc nhìn mới. 

“Thất bại của cấp dưới có thể là do chỉ thị không rõ ràng của bản thân chăng?”. 

“Chẳng phải ngay từ đầu mình đã chuẩn bị tư tưởng là dù thất bại cũng không sao rồi mới giao việc hay sao?” 

Dù nổi giận cách mấy, nhưng sau mỗi buổi tọa thiền, chúng tôi đều có thể thay đổi cách nhìn nhận vấn đề, sau này cần làm những việc gì, phương hướng cho bước kế tiếp cũng nhờ vậy mà hiển hiện trong tầm mắt. 

Trong trạng thái bị cuốn vào cơn sóng cảm xúc và suy tưởng, dù cố gắng suy nghĩ thế nào cũng không mang lại kết quả gì. Việc cắt đứt dòng chảy của xúc cảm đã trở thành thói quen thường trực hay chưa? Để nuôi dưỡng năng lực “bất động tâm”, đây là bước không thể bỏ qua. 

Tuy nhiên, đối với cảm xúc và tư tưởng cuồn cuộn trong vòng xoáy tâm can, dù cố gắng dừng lại bằng ý chí, ta cũng không thể nào dừng lại được. Để trấn áp chuyển động của tư duy cảm xúc, đối chiếu ý thức sang hướng khác, ta cần trang bị kỹ năng điều khiển xúc cảm bằng cơ thể của chính mình. 

Với vai trò là tăng lữ, xin dành lời khuyên cho việc tọa thiền. 

Trước hết, để ngồi thiền cần được hướng dẫn và luyện tập ở một mức nhất định, độc giả có hứng thú xin hãy dành đôi chút thời gian ghé qua thiền viện để thỉnh cậy các sư tại chùa. 

Ngoài ra, xin giới thiệu một phương pháp khác, đơn giản và dễ vận dụng hơn trong sinh hoạt hàng ngày, sẽ giúp độc giả cắt đứt tạm thời và làm nguội dòng chảy của cảm xúc và suy nghĩ. Đó là cách rời bỏ tạm thời xúc cảm, quay trở lại với “bình nguyên” của chính mình. 

Giải thích đơn giản thì những việc như tản bộ, đọc một quyển sách yêu thích, chậm rãi nhâm nhi tách trà, hướng ý thức của bản thân vào cảm giác của da thịt giác quan như một mình thưởng thức bữa tối, rồi đi tắm… 

Khi làm những việc này, sự dao động của suy nghĩ và cảm xúc sẽ tạm thời ngừng lại. 

Một vị khách nữ từng cho biết cô thường xem lại những quyển album từ thời xưa cũ mỗi khi cảm thấy con tim xào xạc vì bất an lo lắng. 

Đáng ngạc nhiên là những công việc lao động tay chân như nhổ cỏ và cào tuyết cũng thật sự hữu ích. Đó là bởi khi cơ thể lặp đi lặp lại những công việc tay chân đơn giản, cảm xúc được đè nén không trỗi dậy, nhờ vậy mà dần trở nên nguội lạnh. 

Cũng có vị khách từng tâm sự: “Mỗi lần ghé cửa Phật, con cảm thấy thật bình tâm, nhờ đó mà có thể điều chỉnh lại cảm xúc của chính mình”. 

Quả đúng là việc thăm viếng chùa chiền có thể giúp chúng sanh thoát ly khỏi cuộc sống thường nhật. Tuy nhiên, nếu tìm đến cửa chùa để “an ủi tâm hồn” sau những mưu cầu “quyền lực” và “lợi ích” thì hóa ra lại chẳng khác gì một sự “trao đổi, thỏa thuận”. Việc hành động nhắm tới “mục đích tốt đẹp” nào đó sẽ không làm nguội được tâm hồn đang xao động. 

Làm nguội ở đây mang ý nghĩa khác so với “hoán đổi tâm trạng” và “thư giãn”. Tương tự như giai đoạn chuẩn bị của quá trình chạy về đích, phải tạm thời quen với nơi thi đấu, điều chỉnh đường đua cho trận đấu tiếp theo. Vì vậy, chỉ có thể áp dụng cho những công việc thường trực mỗi ngày, không mang những kích thích mới và sự tập trung không cần thiết. 

Du lịch hoặc tắm suối nước nóng cũng giúp ta thư giãn, nhưng lại mang đến những mong chờ khác với ngày thường, vì vậy mà không phù hợp.

Ngoài ra, những trải nghiệm mang đến cảm giác hồi hộp và hưng phấn cũng không phải lời khuyên thích hợp. 

Nếu quyển sách mà bạn vốn yêu thích từ xưa thuộc thể loại viễn tưởng hoặc tiểu thuyết thám hiểm, đều là những thể loại gây hồi hộp, thì cũng không nên, sách tranh hoặc tuyển tập truyện ngắn có thể đọc lướt qua đại khái thì sẽ tốt hơn. 

Thói quen tản bộ, đi tắm, uống trà, dùng bữa, là những hành động tập trung sự chú ý của cơ thể vào ngũ giác sẽ dễ làm nguội cơn sóng của xúc cảm và suy tưởng. 

Ngoài những việc vừa nêu trên, nếu có thể tìm ra giải pháp phù hợp nhất với bản thân, xin bạn hãy mạnh dạn áp dụng nó. Tuy nhiên, có hai điểm cần lưu ý như sau: 

• Thứ nhất, hãy làm việc đó một mình. 
• Thứ hai, hãy thực hiện những việc khiến cơ thể không cần phải cử động nhiều. 

Kỹ thuật này dù đơn giản nhưng nếu chưa chuẩn bị thì khi xảy ra chuyện sẽ không thể nào sử dụng được.

Thêm nữa, kỹ năng nào cũng vậy, không sử dụng một thời gian sẽ trở nên rỉ sét. Do đó, hãy luyện tập trong cuộc sống hàng ngày để biến đó thành thói quen. 

Cũng như tọa thiền, để trang bị kỹ năng thành thạo cần phải tốn công luyện tập. 

Dù sao thì, những việc này rất đáng để bạn thử sức và biến chúng thành hành trang hữu ích của riêng mình.