Nghệ thuật hòa bình – Những lời dạy của khai tổ Aikido – Ueshiba Morihei do Nghi Thủy dịch và chú thích,

Ueshiba Morihei đề xuất một thứ võ học đạt tới sự tương giao thiên-địa-nhân, hướng con người đến sự hoàn thiện chân-thiện-mỹ. Điều này dường như có tính cách cảnh tỉnh đối với những ai coi võ thuật thuần túy là là các đòn thế giao đấu để giành chiến thắng tha nhân và phô trương công phu bản thân.

—–—–

Thế giới sách kỳ này có cuộc trao đổi với võ sư Phạm Duy Khoa (tam đẳng Aikikai (hệ phái ban đầu của Aikido), chủ nhiệm Kansha Dojo, ủy viên chuyên trách kỹ thuật Liên đoàn Aikido Thành Phố Hồ Chí Minh) về cuốn sách này.

——-——-

Là một võ sư, ông đã đón nhận tác phẩm này với tinh thần như thế nào?

Tôi nhận được cuốn sách này ngay đúng ngày kỷ niệm 50 năm tổ sư Ueshiba Morihei đại hoàn nguyên. Thật sự tôi rất ngạc nhiên, xúc động và hào hứng khi cầm tác phẩm trên tay. Tôi đã đọc từ trang đầu đến trang cuối ngay lập tức.

Sau một thời gian dài tập luyện Aikido (26 năm), có những điều tôi đã ngộ ra và khi đọc những lời dạy của tổ sư Ueshiba Morihei giúp tôi vững tin về con đường mình đang đi. Khi tập luyện Aikido bạn sẽ hiểu rằng: “Chiến thắng thực sự là chiến thắng chính bản thân mình chứ không phải người khác” và “Thái độ và cách bạn cư xử với mọi người xung quanh quan trọng hơn là kỹ thuật bạn lĩnh hội”. Nếu tinh thần bạn chỉ muốn làm tổn hại người khác, chiến thắng người khác, phô trương vũ lực bản thân, kỹ thuật của bạn sẽ đầy bạo lực, thô cứng; khí lực của bạn sẽ không phát triển mạnh mẽ, tinh tế. Bạn sẽ không đạt được sự hòa hợp ngay chính trong thâm tâm và cũng không thể hòa hợp với tha nhân và vũ trụ.

Với riêng ông, có gì thay đổi trên sàn tập sau khi đọc và nghiền ngẫm tác phẩm này?

Có những điều tôi còn đang mày mò, đang chiêm nghiệm thì lời dạy của tổ sư giúp tôi giải đáp những nghi vấn trong bấy lâu nay. Nhưng thực sự còn hàng trăm lời dạy mà chắc rằng tôi phải nghiền ngẫm và tập luyện chăm chỉ hơn mới mong rằng có thể lĩnh hội được.

Như ở trang 101, tổ sư dạy rằng: “Đang Thấy ta trước, hắn kẻ địch tấn công, nhưng ngay lúc đó ta đã đứng an toàn phía sau hắn”. Những ai tập luyện Aikido đều biết đó là kỹ thuật irimi, hay còn gọi là kỹ thuật 20 năm (có nghĩa là khoảng thời gian cần để lĩnh hội kỹ thuật này).

Irimi có nghĩa là nhập vào, tiến sâu vào, tinh thần không có ý đối kháng hay cố ngăn lại sự tấn công của đối thủ. Người thực hiện kỹ thuật cảm nhận đúng thời điểm, vị trí, khoảng cách và nhập vào phía sau người tấn công trong một tích tắc. Ở vị trí đó chúng ta sẽ an toàn và hoàn toàn kiểm soát được trọng tâm cũng như tinh thần của đối thủ.

Qua đó tôi nhận ra rằng tác phẩm này cũng giống như “kim chỉ nam” giúp người tập Aikido định hướng được con đường mà mình đang đi.

Nhưng hẳn đây không chỉ là những lời dạy được viết cho phái Aikido càng không dừng lại ở phương diện võ đạo. Nghệ thuật hòa bình còn là một tác phẩm của một bậc đại sư, thiền sư, dạy cho con người nghệ thuật của trí tuệ, biết sống với thiên nhiên, đức vô ý và tình yêu thương đồng loại. Ông nghĩ sao về điều này?

Tôi hoàn toàn nhất trí về điều này. Ngoài ảnh hưởng của Phật, Khổng và Lão giáo từ thuở niên thiếu, tổ sư còn ảnh hưởng rất sâu đậm giáo lý Omoto – kyo do thầy Onisaburo Deguchi truyền dạy. Chính sự ảnh hưởng này đã giúp người giác ngộ và tìm ra chân lý của võ đạo. Trên con đường hiệp khí không có sự phân tranh, sự hủy diệt mà đó là con đường của sự giác ngộ, yêu thương và hòa hợp.

—–—–

Nếu tâm của bạn đủ lớn để bao dung các địch thủ của mình, thì bạn có thể nhìn thấu suốt và tránh được những đòn tấn công từ họ. Một khi đã bao bọc họ rồi, bạn sẽ có khả năng dẫn dắt họ theo một con đường mà trời và đất đã chỉ dẫn cho bạn.

Làm một đối thủ bị thương tổn là làm thương tổn chính bạn. Để khống chế sự tấn công mà không gây tổn hại là nghệ thuật hòa bình.

Ngay khi bạn quan tâm tới điều “hay” và “dở” từ các bạn đồng môn thì bạn đã tạo trong tâm mình một khe hở cho ác ý len vào. Thử thách, ganh đua và chỉ trích người khác sẽ làm bạn suy yếu và bị đánh bại.