LỜI KHUYÊN CỦA CHOKYI NYIMA RINPOCHE

Chokyi Nyima Rinpoche sinh năm 1951 tại Tây Tạng, là con trai của đại sư dzogchen Tulku Urgyen Rinpoche. Ông đến Ấn Độ năm 1959 và theo học tại Tu viện Rumtek, đạt được bằng khenpo. Năm 1974 Rinpoche thành lập Ka-Nying Sherab Ling ở Boudhanath, Nepal và làm trụ trì. Năm 1981 Rinpoche thành lập Viện Nghiên cứu Phật giáo Rangjung Yeshe, và nhà xuất bản Rangjung Yeshe, cả hai đều được thiết kế để giúp các sinh viên phương Tây học tập Phật giáo Tây Tạng.

– Điều tốt nhất nên làm trước khi chết là gì?

– Chết là lẽ đương nhiên. Đôi khi chúng ta sống lâu, hoặc ngắn. Điểm mấu chốt là tất cả chúng ta sẽ chết. Mỗi chúng ta – không ngoại lệ. Dù bạn có thích nói về nó hay không, hay nghĩ về nó hay không, thì điều rất quan trọng là phải biết về cái chết và sự vô thường. Chúng ta cần đối mặt với điều đó. Chúng ta có xu hướng nghĩ rằng cái chết là xấu, không tốt. Chúng ta tự hỏi mình: “Tại sao mình phải nói về nó, nó không cần thiết.” Đây không phải là cách suy nghĩ khôn ngoan – chúng ta cần đối mặt với nó. Chúng ta cần đối mặt với bệnh tật, tuổi già và cái chết. Thay vì che giấu hoặc không biết gì về những chủ đề khó khăn này, tốt hơn là nên biết về chúng.

Dù theo tôn giáo hay tín ngưỡng nào, con người vẫn mong muốn được chết một cách êm ái, dễ dàng. Không ai muốn chết một cái chết kinh hoàng. Vậy điều gì tạo nên một cái chết an bình, điều gì tạo nên một cái chết khó khăn? Những cái chết khó khăn là do bám chấp quá nhiều. Bám chấp vào bản thân, hoặc người thân, hoặc những gì mình đã tạo ra trên thế giới này – tên tuổi, danh vọng, quyền lực, tiền bạc. Bám chấp quá nhiều, không chịu buông bỏ dẫn đến cái chết kinh hoàng. Vào lúc chết, bạn nhận ra rằng mình không thể sở hữu bất cứ thứ gì. Ngay cả trong cuộc sống, nếu đánh mất những thứ nhỏ nhặt, chúng ta cũng cảm thấy bất an: “Trời ạ, tôi mất giày, mất mèo, mất máy ảnh, xe hơi, cái này cái kia.” Đó chỉ là những mảnh nhỏ. Lúc chết,, chúng ta mất tất cả. Mọi thứ mà bạn đã tạo ra, mọi thứ về vật chất, lời nói, tinh thần đều bị lấy đi. Tất cả đột nhiên phải từ bỏ. Không gì bạn có thể mang theo mình.

Vậy, giờ đây, phương pháp là gì? Rất đơn giản: Buông bỏ, buông bỏ. Cần buông bỏ. Bạn cần biết rằng bám níu sẽ chỉ dẫn đến nhiều đau khổ hơn. Cần buông bỏ. Bạn cần buông bỏ, đừng bám níu. Bất cứ thứ gì bạn tạo ra – đất đai, nhà cửa, tiên bạc, gia đình, bất cứ thứ gì – bám níu vào đều vô ích. Đặc biệt là với những người thân. Hãy cho họ thấy tình yêu, sự quan tâm, sự tôn trọng của bạn, và hãy để họ ra đi.

Chúng ta cũng cần đối xử tốt với người khác trong suốt cuộc đời. Nếu chúng ta không tử tế, đau khổ sẽ bắt đầu. Hãy hiểu lòng tốt dẫn đến hạnh phúc như thế nào. Đôi khi mọi người có thể nghĩ rằng bạn thật ngây thơ: “Người này tốt với tất cả mọi người. Thật không biết phân biệt.” Nhưng động lực đối xử tốt với mọi người là rất quan trọng. Vì vậy, giờ đây bạn cần đưa ra lời khuyên tốt đẹp và khôn ngoan cho bạn bè, gia đình, bất cứ ai yêu bạn, bất cứ ai tin bạn – bạn cần cho họ lời khuyên thật quan trọng và tốt đẹp: Đừng vị kỷ.

– Cách tốt nhất để giúp đỡ người khác khi họ qua đời là gì?

– Phowa rất quan trọng. Nếu bạn không thể làm điều đó, hãy cố gắng ở bên họ, đơn giản và chân thành. Nói với họ rằng bạn yêu họ, rằng bạn ở đây vì họ. Hãy nói với họ rằng đừng phản ứng quá mức với bất cứ điều gì, rằng cuộc hành trình sẽ ổn. Bảo họ đừng dính mắc vào bất cứ thứ gì. Hãy thiền với họ nếu có thể, giữ mọi thứ đơn giản, shamatha hoặc vipashyana. Yêu thương họ.

– Điều tốt nhất để làm sau khi ai đó qua đời là gì?

– Thực hành vì họ, và hồi hướng công đức cho họ. Yêu cầu Tăng đoàn của bạn cũng thực hành cho họ. Theo truyền thống, mỗi tuần, trong ít nhất ba tuần đầu tiên, vào ngày mà họ qua đời. Nếu họ qua đời vào chủ nhật, hãy cố gắng thực hành (và nhờ Tăng đoàn thực hành cho họ) vào chủ nhật tiếp theo, và trong vài chủ nhật tiếp theo sau đó. Đó là “thời gian khẩn cấp”, thời gian họ thực sự cần sự giúp đỡ trong bardo, và bạn có thể ảnh hưởng đến sự tái sinh tốt đẹp của họ. Bạn cũng có thể liên hệ với các tu viện ở Nepal, và các tu sĩ sẽ làm lễ puja cho họ.