CẠM BẪY CỦA DỤC VỌNG

“Nếu ta vượt qua được những thèm muốn mông muội của mình, sự đau khổ sẽ giã từ ta như giọt nước nhỏ ra từ bông hoa sen, nếu không, nó sẽ lớn như cỏ dại sau mưa”.

– ĐỨC PHẬT

Trong Phật Giáo, dục vọng được coi như là nguyên nhân muốn như một chướng ngại vật khiến vô thức không thể giúp bạn nhận ra khuynh hướng cơ bản của mình. Đầu óc tràn đầy dục vọng không thể nào bình yên được. Nó sẽ luôn cảm thấy thiếu hụt và không toàn vẹn. Nó lo lắng. Nó dao động. Nó băn khoăn và sầu muộn. Chúng ta phải học cách giảm bớt nhiều nhất có thể những khẩn cầu của mình, ngừng ước ao và từ bỏ dục vọng.

Ta có thể dễ dàng nhìn thấy dục vọng gây đau khổ như thế nào bằng cách hình dung một điều gì đó bạn thực sự mong muốn trong cuộc đời mình, một điều mà vì lí do nào đó, bạn chưa có được. Hãy quan sát những cảm xúc xuất hiện trong bạn khi bạn nghĩ đến nó. Sự thiếu hụt của nó trong cuộc sống khiến bạn cảm thấy như thế nào? Bạn có thấy như có một quả bóng đầy khí nóng dâng lên trong ngực không? Có thấy như có một cục tức đang chặn ngang cổ họng không? Hoặc là có thể bạn vượt qua những điều này nhưng với cảm xúc hết sức nặng nề. Chắc chắn đó là cảm giác của sự không toàn vẹn, không được thỏa mãn với những gì mình đang có. Dục vọng tạo nên khổ đau.

Phật Giáo giúp người ta nhận ra rằng thèm muốn, và kéo theo đó là khổ đau, xảy ra đồng thời cả khi bạn muốn hay không muốn một điều gì đó. Khi chúng ta muốn một điều gì đó nghĩa là tự nhiên chúng ta không muốn điều ngược lại. Ví dụ như, nếu bạn muốn mình giàu có, tất nhiên hàm ý bạn không muốn mình nghèo khổ. Hạnh phúc và khổ đau che bóng lẫn nhau; bạn sẽ không tìm được cái này mà không nhìn thấy hình bóng của cái kia. Cách duy nhất để giải thoát khỏi vòng quay luân hồi hày là từ bỏ mọi dục vọng trong tâm trí.

Khi ta nhìn nhận người khác qua lăng kính của dục vọng — đó là khi ta muốn họ phải phù hợp với nhu cầu của ta – phản ứng tích cực hoặc tiêu cực sẽ tự động xuất hiện. Nhưng nếu ta nhìn họ đúng như con người họ, không phải như con người ta muốn ở họ, ta sẽ nhận ra sự thật. Bằng cách này, chúng ta thoát khỏi những đánh giá tích cực hoặc tiêu cục, và nhờ thế ta cũng tránh được cảm giác vỡ mộng hoặc thất vọng.

Hãy nghĩ đến hình ảnh một con sư tử đói đang truy đuổi mồi. Không cần biết nó đang đói đến mức độ nào, nó sẽ không vội vã đuổi theo con mồi mà sẽ giữ cơn thèm muốn trong khả năng kiểm soát và chờ đợi đến thời điểm thích hợp mới tấn công. Nếu con sư tử để mặc cho cơn đói điều khiển và điên cuồng đuổi theo con mồi trước thời điểm thích hợp, nó sẽ rất khó săn mồi thành công. Điều này cũng đúng với chúng ta. Khả năng kiểm soát thèm muốn và tâm trạng là điều thiết yếu để đạt được thành công.

Hãy thử làm theo ví dụ sau đây. Bạn hãy đến một khu mua sắm sầm uất vào chiều thứ Bảy. Hãy tạo ra hình ảnh tâm lý giàu cảm xúc rõ ràng trong đầu mình về một chỗ đỗ xe hoàn hảo đang chờ bạn trong khu để xe. Hãy quan sát mình đi vào khu để xe đó và truyền cho những hình ảnh này cảm giác về lòng tin và thành công. Hãy chắc chắn rằng hình ảnh này trong đầu bạn cực kỳ rõ ràng và sống động. Và cũng chắc chắn rằng bạn hoàn toàn không hề có dục vọng nào trong đó. Bạn phải tin tưởng rằng đó là số phận của bạn trong hôm nay: bạn sẽ có chỗ để xe đó. Dục vọng chỉ mang lại cho bạn cảm giác không thoải mái và nó sẽ khóa chặt quyền năng sáng tạo của vô thức. Với niềm tin tuyệt đối, không nhuốm sắc màu của dục vọng thì việc bạn sẽ có được một chỗ đỗ xe hoàn hào là một kết quả tất yếu.

Hãy sử dụng quá trình này, như tất cả các vĩ nhân đã làm. Hãy sử dụng nghệ thuật suy nghĩ để đạt được mục đích như thể bạn là một người có dục vọng nhưng đừng bao giờ để những cảm giác về dục vọng đó xâm chiếm tâm trí bạn. Hãy là con sư tử đi săn mồi. Tập trung vào mục tiêu của mình cho đến khi con đường dẫn đến thành công tự xuất hiện. Đó là cách vô thức và tư duy nhận thức của bạn hợp tác với nhau. Vô thức chuẩn bị con đường cho bạn còn bạn cũng phải sẵn sàng để đạt được nó.

Đầu óc làm việc kỳ diệu đến mức những hiểu biết về thế giới ba chiều của chúng ta còn rất lâu chạm tới được. Đừng mong đợi người bảo vệ sẽ giữ sẵn một chỗ cho bạn và khi bạn đến khu gửi xe, anh ta sẽ nói: “Đây là chỗ của ông/bà!” Chúng ta phải thấy những cơ hội tự nó hình thành, hoạt động và hành động để nắm được chúng. Và đừng ngạc nhiên nếu như kết quả đến một cách bất ngờ, như thể có phép màu can thiệp vậy.

Người theo chủ nghĩa hoài nghi sẽ hỏi thế này: Nếu mọi người đều học được cách lôi kéo thế giới theo mình thì chẳng phải tất cả chúng ta sẽ tranh giành vì mọi thứ chỉ là hữu hạn thôi sao? Làm sao mà mọi người đều có thể thành công được? Làm sao mọi người có thể tước đoạt mọi tài nguyên trên thế giới được? Câu trả lời dựa trên sự thật là chỉ những người có thể thực sự sử dụng kiến thức này mới điều khiển được dục vọng của mình. Người không cắt bỏ được mối liên hệ giữa lòng tham và dục vọng sẽ không bao giờ có thể biến giấc mơ của mình thành hiện thực như người luôn có những dự định tích cực.

Hầu hết những người say cờ bạc đều không thể sử dụng vô thức để chiến thắng bởi vì đầu óc của họ bị lòng tham thao túng. Tuy nhiên, bạn có thể nhận ra rằng một tay cờ bạc chuyên nghiệp luôn chấp nhận nghịch cảnh ngay cả khi đang đen đủi nhất. Họ đã có thể cắt bỏ hoàn toàn dục vọng của mình. Cắt bỏ dục vọng và với sự dẫn dắt của một hình ảnh tâm lý giàu cảm xúc rõ ràng trong đầu, vô thức sẽ hoạt động để tạo nên những điều kì diệu. Những tay chơi chấp nhận nghịch cảnh này âm thầm tiến đến thành công từng bước một. Người vẫn bị lòng tham và dục vọng làm mờ mắt có thể đã thắng lớn trên chiếu bạc nhưng cuối cùng vẫn về nhà trong tâm trạng bất hạnh vì dục vọng đã đẩy họ đến thất bại.

Những người nghiện chơi xổ số thường có tuần mua vé có tuần không và mỗi khi không trúng họ lại thất kinh khủng. Cũng có lúc họ lặng người vì kinh ngạc khi con số họ thường chọn trúng thưởng vào đúng tuần họ không mua vé. Điều này xảy ra vì khả năng bóp méo của dục vọng đã không hiện diện. Hầu hết những người trúng số sẽ bảo bạn rằng họ không bao giờ để mình biến thành con bạc khát nước. Người khác trượt bởi vì họ bị điều khiển bởi dục vọng trúng số; trong khi những người chiến thắng không bao giờ suy nghĩ như vậy.

Điều này cũng đúng với người chơi chứng khoán; dục vọng làm cho họ trở nên thiếu kiên nhẫn và đưa ra quyết định sai lầm. Trong thương lượng, phần thắng luôn thuộc về những người ít bị lôi cuốn bởi lợi nhuận nhất. Ngay cả người ăn xin luôn trân trọng từng đồng lẻ họ nhận được và không có cảm xúc nặng nề đối với người không cho họ đồng nào cũng là người nhận được nhiều hơn.

Có thể bạn vẫn nhớ kinh nghiệm đau thương với một người bán hàng nào đó trong quá khứ. Rất có thể người đó đang trong cơn tuyệt vọng và bạn từ chối vì cảm nhận được sự tuyệt vọng đó, dục vọng có đặc tính tiêu cực về điều này. Dục vọng không bao giờ gợi lên được cảm xúc tốt đẹp hay hồi đáp tích cực từ bạn. Sự tiêu cực sẽ lôi kéo cảm giác tiêu cực. Người không có khả năng kiềm chế dục vọng sẽ không bao giờ thành công trong lĩnh vực họ lựa chọn.