Đức Quán Thế Âm Chenrezig (Avalokiteshvara). (Quan Âm Tứ Thủ)

Lòng bi mẫn đầy sự cố gắng khởi sinh từ việc luyện tâm với ý nghĩ ‘Mọi chúng sinh đã từng là cha mẹ ta trong những kiếp trước.’ Tâm ta sẽ được thuần thục nhờ xem mọi người mà mình gặp gỡ như người thân trong gia đình. Chẳng hạn như con xem một người già như mẹ hay cha con, một người trẻ như con của con, một người ngang tuổi như anh chị em của con. Con tu tập pháp này cho đến khi tình yêu thương bao la dành cho mọi chúng sinh hình thành. Lòng bi mẫn dựa trên sự dụng công cần một đối tượng cho bi mẫn.

Lòng bi mẫn không dựa vào sự dụng công sẽ khởi sinh khi con an trú trong tự tánh [tánh chân thật vốn có của tâm]. Bằng cách nào? Sẽ rất an lạc và vô cùng hoan hỉ khi con thấy được bản tánh đích thực của chí́nh con. Rồi con sẽ hiểu được qua trải nghiệm cá nhân đó của mình là một hạnh phúc tột độ như vậy thực sự có hiện hữu, tuy rằng vô số chúng sinh vẫn chưa thấy được điều này. Những người chưa từng nhận biết được tự tánh này của chính họ sẽ vô cùng khổ đau. Thông thường, chúng ta nghí̃ rằng một số người rất hạnh phúc và có í́t vấn đề, những người giàu có chẳng hạn. Chưa kể đến một thực tế là những người giàu có thỉnh thoảng lại khổ đau nhiều hơn người khác, nhưng nói chung, những người chưa thấy được bản tâm là những người khổ đau. Khi con nhận thức được điều đó, bằng cách nhận thấy ra được hạnh phúc chân thực, thì lòng bi mẫn mênh mông sẽ phát khởi. Lòng bi mẫn không dựa vào sự dụng công sẽ chẳng cần đối tượng nào. Để cho lòng bi mẫn như vậy được khởi sinh thí trước hết con phải chứng ngộ được bản tâm – đây là cách mà những ý niệm và phiền não tan hòa vào hư không bất biến của sự tỉnh giác vô tận mà không có bất kỳ sự loại bỏ hay chấp nhận nào.

Đây là một bản tánh vô cùng hạnh phúc. Dĩ nhiên là khi ta nhận diện được điều này thì một là lòng bi mẫn không cần dụng công sẽ khởi sinh cho tất cả những ai trước đây chưa từng nhận diện ra được điều ấy. Nếu ta chưa nhận diện được bản tánh hỷ lạc tự nhiên của tâm thì chắc chắn là ta sẽ khổ đau. Con cúi lạy đức Quán Thế Âm (Chenrezig), đại bảo vật của tình yêu thương vô điều kiện.

Tôn Sư Garchen Rinpoche VIII
và Đạo Sư Giáo Thọ Dorzin Dhondrup Rinpoche