Một ngày kia, chúng ta sẽ phải đối mặt với nỗi sợ hãi ghê gớm nhất, cái chết. Không ai có thể tránh khỏi. Chúng ta sợ hãi, hoặc chúng ta có tránh suy nghĩ về nó? Hoặc có cách nào để chúng ta chuẩn bị cho sự thay đổi cuối cùng này không? Một số bậc cha mẹ mua cho con mình các loại thú cưng để chúng có thể bước vào mối quan hệ với cái chết.

Mọi sự chia li, mọi sự mất mát, là khởi đầu của một điều gì đó mới mẻ. Stephen Levine, tác giả của cuốn Who’s Die? nói rằng: “Mọi sự chia li là một bài tập nhỏ cho cái chết của chính mình”. Mọi sự chia li đều nhuốm màu buồn, hoặc sự nhẹ nhõm. Tới hồi cuối của một bộ phim, một cuốn sách, một kỳ nghỉ hè, một bữa ăn, hay thậm chí một ngày làm việc, đều có thể để lại cho chúng ta những ý nghĩ vô tình về sự buồn bã, cảm giác khó chịu trong tâm trí, và cơ thể. Và một số cuộc chia li có thể rất đau đớn, chẳng hạn như mất một người thân, kết thúc một mối quan hệ, một đứa trẻ rời khỏi gia đình. Chúng ta có thể rút ra bài học từ bất kỳ hoặc tất cả những điều này không? Một trong những bài học là chúng ta thực sự không biết mình sống bao lâu trong cuộc đời này.

Cách đây 6 năm, nhiều người tôi quen biết đã chết vì nhiều căn bệnh khác nhau. Trong đó, người trợ lý 28 tuổi của tôi cũng thế. Tôi quá sốc bởi sự ra đi đột ngột này, không một dấu hiệu báo trước nào, đến độ cái chết của anh gây ra một ảnh hưởng kéo dài đến cuộc sống của tôi. Tôi nhận ra mình không biết người ta sẽ sống được bao lâu. Tôi bắt đầu bảo những người thân của mình là tôi yêu họ và coi trọng họ, thậm chí sẵn sàng giải quyết những xung đột xảy ra từ lâu. Tôi cũng bắt đầu làm mọi điều tôi ao ước mình có thể làm, thăm những nơi tôi từng muốn, viết tiểu thuyết mà tôi từng ấp ủ trong nhiều năm. Ban đầu, tôi hoảng sợ. Tôi nghĩ: “Cứu tối với! Có phải tôi sắp chết không?”. Nhưng nhiều năm sau, tôi tự hào mình có đủ can đảm để làm những việc đó, vì tôi nhận thấy nỗi sợ từng là một trong những yếu tố ngăn cản tôi. Tôi cũng cảm ơn người trợ lý đó đã dạy tối bài học này. Đôi khi, tôi dám nói đó là một ngày tốt đẹp để chết, cũng như một ngày tốt đẹp để sống, và một ngày kia, có lẽ tôi có thể nói rằng mỗi ngày đều là một ngày tốt đẹp, để chết hoặc để sống.

Nếu chúng ta có thể nhìn thấy những gì T. S. Eliot nhìn thấy – mọi thứ đều có chu kỳ – hoặc ý thức rằng không có kết thúc, chỉ có những sự chia li và những khởi đầu mới, thì những quan điểm này có thể cho chúng ta nhiều không gian hơn để sống cuộc đời mình, và sống trọn vẹn với những sắc màu của nó. Tôi tin ngay cả cái chết cũng không có hồi kết, nó là sự chia lìa khỏi thế giới này và di chuyển tới một nơi mới mẻ nào đó. Chúng ta không biết tương lai sẽ là gì; khi được sinh ra không ai biết cuộc đời của mình rồi sẽ ra sao.

Nếu chúng ta mở lòng đón nhận những cảm giác, nó sẽ giải thoát tâm trí mình khỏi những nỗi sợ hãi. Chúng ta phải sẵn sàng cảm nhận những cảm giác và buông bỏ chúng. Sau đó, chúng ta phải đối mặt với những nỗi sợ hãi của mình, từng nỗi sợ một, một cách nhẹ nhàng và chầm chậm.

Có một câu chuyện kể về Đức Phật rằng Ngài đưa những đệ tử vào rừng để thiền định. Sau khi cố gắng thiền định, những đệ tử này chạy trở về, rất hoảng sợ. Khi Đức Phật hỏi chuyện gì đã xảy ra cho họ, những đệ tử nói họ quá hoảng sợ khi nhìn thấy những con thú và quái vật thấp thoáng trong rừng.

Đức Phật bảo họ quay trở lại vào rừng, nhưng trước khi Ngài làm điều này, Ngài cho họ một công cụ để vượt qua nỗi sợ hãi. Công cụ Ngài chọn là bài thiền Từ bi quán, tâm từ ái, sự phát triển của những trạng thái tích cực mà chúng ta đã thực hành trong cuốn sách này. Việc Đức Phật chọn bài thực hành này nghĩa là Ngài coi trọng sức mạnh của nó trong việc làm giảm nhẹ những nỗi sợ. Sau đó, những đệ tử trở lại và thiền định trong nhiều giờ. Khi tâm bạn tồn tại lòng trắc ẩn, nỗi sợ hãi sẽ không xuất hiện.

Nếu bạn đã đọc xong các chương trước, giờ là lúc bạn nên thử thực hành bài thiền vun bồi tâm từ ái cho chính mình, bạn bè, một người bình thường, một kẻ thù, và cho mọi người. Nếu chúng ta có nhiều tình yêu thương và sự tử tế hơn trong tâm trí mình, những độc tố của sự tức giận, sự ghét bỏ, và sự sợ hãi sẽ tan biến, và tâm trí chúng ta sẽ tràn ngập lòng trắc ẩn cho nhân loại.

?Thực hành: Vun bồi tâm từ ái

• Dừng lại, tĩnh tọa, và kết nối với hơi thở, xương bàn tọa, và gan bàn chân của mình.
• Hình dung ra chính mình, và với sự tử tế, nói: “Cầu chúc cho mình được hạnh phúc. Cầu chúc cho mình được khỏe mạnh. Cầu chúc cho mình được giải thoát khỏi mọi sự chịu dựng”, dừng lại giữa mỗi một câu chúc. Lặp đi lặp lại nhiều lần trong 5 phút sau đó.
• Sau đó, tưởng tượng ra một người bạn, nhẹ nhàng nói: “Cầu chúc cho bạn được hạnh phúc. Cầu chúc cho bạn được khỏe mạnh. Cầu chúc cho bạn được giải thoát khỏi mọi sự chịu đựng”. Nhớ là dừng lại giữa mỗi câu chúc, lặp đi lặp lại những câu này nhiều lần trong 5 phút sau đó.
• Sau đó, hình dung ra một người bình thường và nói: “Cầu chúc cho bạn được hạnh phúc. Cầu chúc cho bạn được khỏe mạnh. Cầu chúc cho bạn được giải thoát khỏi mọi sự chịu đựng”, và sau 5 phút, buông bỏ người này.
• Nhớ tới một kẻ thù, ai đó làm cho tâm trí bạn trở nên bất an khi bạn nghĩ về họ, và lặp lại quá trình trên: “Cầu chúc cho bạn được hạnh phúc. Cầu chúc cho bạn được khỏe mạnh. Cầu chúc cho bạn được giải thoát khỏi mọi sự chịu đựng”.
• Một khi cả 4 giai đoạn này đã xong, tưởng tượng ra chính mình, bạn mình, người bình thường, và kẻ thù. Tưởng tượng ra họ, và ý thức về cả 4 người. Hãy đưa tay cho người bạn đó và họ sẽ nắm lấy nó. Sau đó, người bạn sẽ đưa tay kia của mình tới người bình thường và người bình thường sẽ nắm lấy nó. Người bình thường đưa tay kia tới kẻ thù và người này nắm lấy nó. Kẻ thù đưa tay của họ tới bạn và bạn nắm lấy nó.
• Tất cả 4 người được kết nối với nhau. Sau đó, nói “Cầu chúc cho chúng ta được hạnh phúc. Cầu chúc cho chúng ta được khỏe mạnh. Cầu chúc cho chúng ta được giải thoát khỏi mọi sự chịu đựng”, dừng lại giữa mỗi câu chúc.
• Sau khoảng 3 phút, tập trung lại vào chính mình và bắt đầu kết nối tâm từ ái ra tới mọi người trong gia đình, nói: “Cầu chúc cho gia đình mình được hạnh phúc. Cầu chúc cho cả gia đình mình được khỏe mạnh. Cầu chúc cho gia đình mình được giải thoát khỏi mọi sự chịu đựng”. Sau đó, tập trung vào bạn của mình và mở rộng tới mọi người bạn khác, nói: “Cầu chúc cho tất cả bạn bè được hạnh phúc. Cầu chúc cho tất cả bạn bè được khỏe mạnh. Cầu chúc cho tất cả bạn bè được giải thoát khỏi mọi sự chịu đựng”. Sau đó, tập trung vào người bình thường và mở rộng những cảm giác của mình để bao gồm hết mọi người mình không quen biết, nói: “Cầu chúc cho mọi người tôi không quen biết được hạnh phúc. Cầu chúc cho họ được khỏe mạnh. Cầu chúc cho họ được giải thoát khỏi mọi sự chịu đựng”. Sau đó, tập trung vào kẻ thù trong tâm trí, mở rộng tâm từ ái tới mọi kẻ thù, nói: “Cầu chúc cho mọi kẻ thù của tôi được hạnh phúc. Cầu chúc cho mọi kẻ thù của tôi được khỏe mạnh. Cầu chúc cho mọi kẻ thù của tôi được thoát khỏi mọi sự chịu đựng”. Cuối cùng, cầu chúc mọi người có được hạnh phúc bằng câu chúc: “Cầu chúc cho mọi người được hạnh phúc. Cầu chúc cho mọi người được khỏe mạnh. Cầu chúc cho người được giải thoát khỏi mọi sự chịu đựng”.
• Sau đó, hãy ý thức về tâm từ ái đang giải độc tâm mình bằng cách hình dung ra ánh sáng đang chiếu rọi vào nó. Và chấp nhận rằng tâm mình đã mở rộng, và sự khó chịu của những ý nghĩ sẽ chấm dứt theo thời gian.

?Những điều cần cố gắng

• Biết về nỗi sợ của bạn
• Ý thức về những suy nghĩ độc hại của bạn
• Đừng lặp đi lặp lại những rắc rối hết lần này đến lần khác
• Kết nối với cơ thể và những xúc cảm tự nhiên
• Nhìn nhận những cảm giác của bạn
• Chào đón những người xa lạ
• Chấp nhận thay đổi
• Mở lòng đón nhận những mất mát và tuổi già
• Tìm thấy sự tích cực trong mọi thay đổi
• Bắt đầu sống vì ước mơ của bạn
• Gieo hạt giống yêu thương và từ tâm cho bản thân, bạn bè, người lạ, kẻ thù và chúng sinh.

Tags: Giáo dục và gia đình, Phật giáo và đời sống, Thiền định mở rộng tâm