TARTHANG TULKU RINPOCHE
Trích: Làm Việc Một Nguồn Vui; Việt dịch: Ni sư Thích Nữ Trí Hải; NXB. Tổng hợp Tp. Hồ Chí Minh, 2001
Mỗi giây phút trong đời sống là một dịp để học hỏi, mọi kinh nghiệm đều làm cho đời ta phong phú. Chúng ta là giám đốc sản xuất một màn kịch vĩ đại, chính do ta mà mỗi thời khắc cuộc đời mình được diễn xuất với phẩm chất cao bằng cảm hứng chân thật. Công việc, cái làm nên phần lớn kinh nghiệm hàng ngày của ta, là một cơ hội để phát triển cho đến khi thành tựu những đức tính phổ quát trong chúng ta, khiến cho cuộc đời trở nên phong phú và ý nghĩa.
Khi đặt hết năng lực mình vào công việc, thì công việc trở thành nền tảng xây dựng cuộc đời ta, qua đó ta thực hiện mọi dự tính của mình. Vì công việc luôn luôn đòi hỏi ta nỗ lực, nên nó cho ta một ý thức về thành tựu mà không gì khác có thể đem lại. Có niềm vui vô hạn trong cuộc sống khi mà ta yêu thích công việc mình làm, khi ta đảm nhận những công việc khó khăn nhưng rất “đáng đồng tiền bát gạo” và làm những việc ấy một cách chu đáo.
Nếu công việc không đóng vai trò lành mạnh như vậy trong đời ta, thì có thể là vì ta không dành hết nghị lực và tỉnh thức của ta cho công việc. Yêu thích công việc có nghĩa là dành cho nó toàn vẹn năng lực của tâm trí mình. Nhờ biết yêu thích công việc mà ta có thể chuyển sự chán chường bất mãn ta thường cảm thấy đối với việc làm thành ra một nguồn vui đầy ý nghĩa. Niềm yêu thích này tăng trưởng thành một nguyên động lực mạnh mẽ cho phép ta làm ngay cả những việc khó khăn rắc rối với một tâm hồn cởi mở, một chí nguyện sẵn sàng làm những gì cần.
Yêu thích công việc mình, say mê nó, có vẻ là chuyện lạ lùng khi ta xem công việc chỉ như một phương tiện sinh nhai. Nhưng nếu xem nó như một phương pháp để đào sâu và làm giàu kinh nghiệm thì ta có thể tìm thấy niềm yêu mến đó trong tim ta và đánh thức nó nơi những người xung quanh, xử dụng mọi khía cạnh của công việc để học hỏi và trưởng thành.
Bài tập: Lập kế hoạch trong ngày
Bạn có thể tự mình khám phá cảm giác “kỳ công” mà sự yêu thích công việc đem lại cho ta. Khi bắt đầu làm việc vào buổi sáng, dành ra một thời gian để định công việc trong ngày. Làm như vậy bạn tập hướng dẫn năng lực của mình một cách hữu hiệu và phát triển một ý thức rõ ràng về hướng đi và mục đích.
Khi bạn lập kế hoạch cho ngày làm việc của mình, hãy dự phòng những gì mà công việc của bạn sẽ cần đến, hãy để cho tâm bạn đang tản mác hướng ngoại phải đi vào sự quan tâm đến việc làm của mình trước mắt. Sự chuyển từ một tâm phân tán đến sự chú tâm cẩn thận sẽ giúp bạn hoàn toàn tập trung vào một công việc, và hoàn tất nó trước khi khởi sự làm việc kế tiếp. Cách làm việc này sẽ đánh tan ý nghĩ rằng có quá nhiều công việc phải làm và không bao giờ có đủ thời gian để làm việc. Nhờ khéo dự tính, khéo hướng năng lực của mình vào công việc, bạn sẽ hoàn tất rất nhiều việc hơn là bạn chờ đợi.
Bài tập: Xem xét lại mỗi ngày
Bạn cũng có thể kiểm tra lại tiến trình làm việc vào cuối ngày bằng cách xét bạn đã đặt bao nhiêu chú ý tập trung vào công việc, bạn đã hoàn tất được bao nhiêu. Khi bạn đã làm việc một cách tốt đẹp bằng tất cả năng lực của mình, thì tâm bạn sẽ cảm thấy sáng sủa, thân thể bạn khỏe mạnh. Dù không hoàn tất hết mọi mục đích dự tính lúc đầu, năng lực của bạn cũng được tăng trưởng khiến bạn có thể hoàn tất được nhiều hơn nữa trong tương lai.
Làm việc một cách thiện xảo (làm hết mình) là một cách luyện tập thân tâm rất tốt. Nhờ phát triển một ý thức sáng suốt để yêu thích công việc, ta luôn luôn hướng năng lực của mình vào những con đường hữu ích, làm cho tất cả những ngày ta sống trôi qua một cách êm đềm. Thay vì cảm thấy căng thẳng mệt mõi vì công việc, chúng ta lại được nuôi dưỡng bằng những cảm giác thích thú, tích cực. Khi ta biết đặt cho mình những mục đích khôn ngoan và đạt đến chúng một cách thoải mái thì niềm vui bền bỉ và thực sự thỏa mãn mà ta có về công việc sẽ tăng cường khả năng tiến bộ của ta trong mọi phương diện đời sống.
Hội nhập công việc và lạc thú
Sự tiến bộ đích thực là do biết hội nhập, áp dụng vừa tài năng thực tiễn vừa thái độ tích cực trong việc làm và trong đời sống. Khi triển khai lối nhìn này, dùng thời gian làm việc của mình làm môi trường huấn luyện, thì công việc của chúng ta biến thành quá trình học hỏi năng động. Càng để ý đến cách làm việc của mình ta càng giảm thiểu những rối ren và bất mãn nội tâm. Ta biết mình rõ hơn và có thể chuyển những tình huống tiêu cực thành ra những cơ hội tích cực để tiến bộ. Ta tự tạo cho mình một thế giới mới mẻ. Mặc dù những rắc rối hằng ngày vẫn tiếp tục xuất hiện, bây giờ ta có thể xem chúng như những phương pháp để cải thiện và làm giàu thêm kinh nghiệm mình.
Tầm quan trọng của thái độ
Thường khi đối mặt với công việc khó khăn, tâm chúng ta ưa đặt ra những giới hạn cho những gì có thể, những gì có thể khả thi. Những nỗi lo sợ, e ngại thường cản trở nổ lực của chúng ta. Nhưng khi yêu thích công việc, thì ta cố thoát khỏi những giới hạn như thế, ta không còn dè dặt rút lui. Nhờ thận trọng hiến mình cho công việc đang làm mà ta có thể thay đổi hoàn cảnh, đi vào một chiều hướng khác, nhắm đến những khả năng khác.
Chỉ nhờ thay đổi thái độ của ta, đi thẳng vào công việc, mà ta tìm được niềm vui thực hiện công việc của mình một cách thiện xảo, không bị bế tắc bên trong. Ngay cả khi mệt mỏi ta cũng tự thấy mình mở ra những nguồn năng lượng mới. Quả thế, ta có thể tìm thấy nguồn sinh lực mới nhờ luôn luôn vận dụng năng lực. Tất cả chúng ta đều có nguồn năng lượng dồi dào, chỉ cần chúng ta biết sử dụng nó.
Sự yêu thích nới rộng thời gian
Khi gặp được mục đích mình muốn đạt, ta khám phá ra rằng mình có nhiều thì giờ hơn để sử dụng. Chúng ta làm chủ mọi sự, có thể điều khiển nhịp nhảy của thời gian, hướng dẫn năng lực mình một cách hữu hiệu. Công việc trở thành thích thú và đầy sinh lực. Ta đâm ra yêu mến nó hơn, và sự yêu mến này được đền đáp. Yêu mến công việc, thực sự gắn bó với nó, là bí quyết để làm mọi việc một cách tốt đẹp và có được niềm thỏa mãn từ bất cứ cái gì ta làm. Khi yêu mến công việc thì ta sẽ có một thái độ bén nhạy thong dong, nó nuôi dưỡng và nâng đỡ ta. Công việc ta trở nên nhẹ nhàng thú vị, một nguồn hiểu biết và thưởng ngoạn sâu xa.
Khi có sự tiến bộ và cải đổi lành mạnh trong cách làm việc của mình, ta còn có nhiều năng lực hơn một ông vua, mà lãnh địa của ta chính là những kinh nghiệm phong phú. Tính nhạy cảm của ta giống như đạo quân của vua, sự tỉnh thức sắc bén thì giống như đình thần, tình yêu và niềm vui giống như hoàng hậu. Chiều sâu và sự sáng suốt của ta, tấm lòng yêu thương cuộc đời, mức tập trung và sự chân thật của ta thì giống như chính ông vua ấy. Nếu không có những đức tính tốt lành này thì chúng ta chỉ là một ông vua hữu danh vô thực, cai trị một vương quốc trống rỗng; nếu có những đức này thì ta trở thành vô địch, có thể hoàn tất những mục tiêu đem lại thanh bình và vẻ đẹp cho đời sống của muôn loài. Công việc trở thành lạc thú cuộc đời, đầy cảm hứng và năng lực quý báu đến nỗi ta cẩn thận không muốn lãng phí một giây phút nào.