PAULO COELHO
O Alquimista : Paulo Coelho, NXB Editora Rocco Ltd. 1988
Lê Chu Cầu dịch, NXB Văn Học 2013.
Nhà Giả Kim tác phẩm của Paulo Coelho xuất bản năm 1988 tại Brazil, đã bán được hơn 65 triệu bản trên thế giới và được dịch ra 56 thứ tiếng (theo thống kê của AFP – 19/5/2008). Cuốn sách bán chạy mọi thời đại chỉ sau Kinh Thánh, nó có thể làm thay đổi cuộc đời người đọc qua từng trang sách. Quyển sách nói về sự quyết tâm, lòng dũng cảm khi tin và theo đuổi ước mơ – vận mệnh của chàng trai chăn cừu Santiago để đi tìm kho báu. Trên chuyến hành trình đầy phiêu lưu, mạo hiểm của mình Santiago đã biết được ý nghĩa của hạnh phúc là gì, và quan trọng hơn là Santiago đã khám phá ra được sự hài hòa giữa vũ trụ và con người thông qua “sự hòa nhập vào tâm linh vũ trụ”(trang 180) – cũng chính là bí quyết của thuật giả kim.
Mở đầu câu chuyện là hình ảnh một “ngôi nhà thờ cổ và hoang phế…với một cây dâu tằm to tướng” (trang 15) nơi chàng trai có giấc mơ về một đứa trẻ “nó nắm tay tôi dẫn đến Kim Tự Tháp bên Ai Cập… đến đấy thì anh sẽ tìm thấy một kho tàng chôn giấu bí mật, không ai biết” (trang 29). Vận mệnh đã đưa chàng trai gặp ông già “Tên ta là Melchisedek – vua xứ Salem” (trang 37). Ông đã cho chàng trai biết “vận mệnh là điều mà anh luôn luôn muốn đạt được… và nhiệm vụ của anh trên Trái đất chính là bất kể anh là ai, anh làm gì, khi anh thật tâm mong muốn điều gì thì điều đó sẽ được hình thành trong cõi Tâm linh vũ trụ” (trang 40). Ước mơ của tuổi trẻ với niềm đam mê, lòng nhiệt quyết và sức sáng tạo bất tận nhưng mấy ai trong chúng ta dám theo đuổi ước mơ – vận mệnh của cuộc đời mình vì “ở đời mọi thứ đều có cái giá của chúng cả” (trang 43). Trong Nhà Giả Kim, Santiago đã chấp nhận không gặp mặt cô gái – con chủ tiệm vải mà anh luôn nghĩ tới và đánh đổi cả bầy cừu đi theo anh suốt hai năm để theo đuổi giấc mơ “Bầy cừu, cô con gái chủ tiệm vải… chỉ là những chặng đường trên con đường đời của cậu” (trang 47).
Chàng trai đã bắt đầu cuộc phiêu lưu đi tìm kho báu cùng với những dấu hiệu của hai viên đá một trắng, một đen mà vua xứ Salem đưa cho anh “Hai viên đá này tên là Urim và Thummin” (trang 49). Tại đất nước Châu Phi xa lạ – thế giới mới, giữa bãi chợ chàng trai đã nản chí khi bị lừa hết tiền “ trắng tay; ngay cả vài đồng lẻ để quay về, lần nữa làm lại cuộc đời cũng không có…cuộc đời thay đổi hẳn chỉ trong khoảnh khắc” (trang 60-61). Nhưng cũng tại nơi đây cậu phát hiện ra “có một thứ ngôn ngữ nằm ngoài câu chữ…Nếu mình học được cách giải đoán thứ ngôn ngữ không lời này thì mình sẽ giải đoán được thế giới.”(trang 66). Đôi khi sự giao tiếp giữa người với người – con người và vũ trụ, ngôn từ, câu chữ không thể nào diễn tả hết được mà chỉ khi tâm chúng ta rộng mở, biết lắng nghe để thấu hiểu mọi vật xung quanh thì chúng ta sẽ có thể hòa nhập cùng chúng “vì tất cả chỉ là một” (trang 67). Ngoài ra còn một thứ ngôn ngữ chàng trai đã học được “Đó là ngôn ngữ của sự phấn khởi, của nỗ lực, hăng say dốc sức thực hiện điều mình vững tin và mong mỏi đạt được” khi trải qua mười một tháng chín ngày làm việc ở cửa hàng pha lê “để có một cuộn tiền, đủ tậu một trăm hai mươi con cừu” (trang 80). Và chàng trai quyết định theo vận mệnh của mình lần nữa “Nếu không tìm thấy kho tàng thì mình vẫn trở về nước được mà. Hiện mình đủ tiền và thừa thì giờ, sao không thử” (trang91).
Trên cuộc hành trình đến Kim Tự Tháp Santiago đã biết được hạnh phúc là gì từ một người phu lạc đà “Tôi không sống trong quá khứ hay tương lai. Tôi chỉ có hiện tại và chỉ quan tâm đến hiện tại… Như thế cuộc đời sẽ thành một ngày hội lớn, một buổi lễ lớn vì đời bao giờ cũng chỉ là khoảnh khắc ta hiện đang sống” (trang 120). Chúng ta luôn chìm đắm trong những hồi ức về quá khứ khi mọi việc đã qua, và luôn lo lắng cho tương lai khi mọi sự chưa đến, mà chúng ta quên sống cho hiện tại với mọi thứ đang diễn ra. Và khi chúng ta sống trong mỗi khoảnh khắc của hiện tại thì “mỗi một ngày tự nó đã hàm chứa vĩnh cửu rồi” (trang 141).
Ốc đảo El – Fayum “nơi có ba trăm cái giếng nước và rất nhiều lều đủ màu sặc sỡ xen giữa năm vạn cây chà là” (trang 124). Tại nơi đây, Santiago gặp được cô gái Fantima – tình yêu của đời mình. Tình yêu đó đã tiếp thêm sức mạnh cho Santiago chinh phục Kim Tự Tháp – vận mệnh của cuộc đời “Nếu em là một phần của vận mệnh anh thì sẽ có ngày anh trở về thôi…Tình yêu không bao giờ ngăn cản ai theo đuổi vận mệnh của mình cả (trang 135 – 162).
Trên đường đi Santiago biết đến thuật giả kim qua một người bạn trong lữ đoàn đang đi tìm nhà giả kim. Thuật giả kim – “Đại công trình: Phần lỏng gọi là thuốc trường sinh bất lão… phần rắn gọi là đá tạo vàng… chúng được hình thành từ cuộc sống trong sạch, tích cực… Các nhà luyện kim đang kiên trì trong nhiều năm trong phòng thí nghiệm…cố gắng để tiến hóa, giống như vàng… Họ tìm ra được loại Đá tạo vàng vì họ hiểu rằng một khi một vật tiến hóa thì mọi vật quanh nó cũng tiến hóa theo. Rồi một ngày kia họ nhận thấy rằng tinh hóa kim loại cũng là thanh lọc chính mình” (trang 113- 123 – 181).
Khi tâm chúng ta không còn bị chi phối bởi những tư tưởng, khi đó ánh sáng của tâm không còn bị che phủ thì chúng ta sẽ biết được toàn bộ tâm linh của vũ trụ trong ấy tất cả là một – tất cả đều là vàng. Lúc vượt qua sa mạc cùng nhà giả kim để tìm đến kho báu ẩn sau Kim Tự Tháp. Santiago đã khám phá ra ngôn ngữ của vũ trụ khi anh hòa hợp lại với chính mình – lắng nghe và hiểu trái tim mình nói “tim cháu rạo rực… tim cháu giở chứng… tim cháu sợ sẽ phải đau khổ” (trang 172- 173). Anh càng cảm nhận sâu sắc hơn về vũ trụ khi hòa nhập vào Tâm linh của vũ trụ để trò chuyện cùng sa mạc, gió và mặt trời giúp anh thoát khỏi những binh lính sa mạc. Cuối cùng Santiago cũng đã tìm đến Kim Tự Tháp – nơi cất giữ kho báu anh đang tìm kiếm “cuộc đời rất hào phóng với người nào chịu theo đuổi vận mệnh mình” (trang 217).
Nhà Giả Kim của Paulo Coelho một quyển sách phù hợp với mọi độ tuổi. Nó mang đến cho chúng ta những người chưa từng ước mơ hoặc đang ước mơ hay đã từng có ước mơ. Hãy dũng cảm “hành động” theo đuổi ước mơ – vận mệnh của đời mình dù chỉ một lần. Hành động đó thành công hay thất bại thì nó cũng mang lại cho chúng ta những bài học kinh nghiệm quý báu, hơn là chỉ viễn tưởng về ước mơ đó. Điều quan trọng là khi theo đuổi ước mơ – vận mệnh, chúng ta hãy biết lắng nghe và hiểu trái tim mình vì trái tim chúng ta ở đâu thì kho báu của chúng ta ở nơi đó. Làm được điều đó chúng ta sẽ có thể hòa nhập lại chính mình và khám phá ra nhiều kho báu ẩn sâu bên trong chúng ta. Ai lại không ước mơ “Tâm linh của vũ trụ, tất cả là một”?
Người đọc: Viên Từ