Từ bi chân chính không dựa trên những phóng chiếu và kỳ vọng của chúng ta mà dựa trên quyền lợi của người khác; bất kể người khác ấy là bạn thân hay kẻ thù, miễn rằng người ấy có ước vọng bình an và hạnh phúc cũng như ước vọng vượt thoát khổ đau, thì trên nền tảng đó chúng ta đều sẽ bày tỏ một sự quan tâm chân thành đối với các vấn đề của người ấy. Nếu bạn muốn người khác hạnh phúc, hãy thực hành từ bi. Nếu bạn muốn chính mình hạnh phúc, hãy thực hành từ bi. 

_Đức Đạt Lai Lạt Ma 

 

Khuôn mặt Đức Đạt Lai Lạt Ma bừng sáng khi Ngài nhìn thấy người đàn ông đeo kính tối màu – Richard Moore, tiến đến gần. Ngài lập tức đứng lên, bước tới mép sân khấu và vươn tay về phía anh ta. “Đây, đây, anh bước chậm lên đây nhé. Cẩn thận, cẩn thận”, Ngài nói khi đỡ lấy tay phải của Moore, dẫn anh ấy lên cái bục thấp rồi đến chỗ ghế ngồi. 

“Thoải mái chứ?”, Ngài hỏi. 

“Rất thoải mái”, Moore nói. Anh mặc đồ đơn giản với quần dài và áo gió màu đen. Moore là người Ai-len, trạc ngoài 40, có mái tóc màu nâu nhạt đang độ thưa dần. 

Đức Đạt Lai Lạt Ma hắng giọng, xoa xoa cái đầu nhẵn bóng của mình, và nói với khoảng 40 nhà hoạt động nhân quyền đang ngồi trước mặt Ngài trong phòng hội nghị của một khách sạn ở thành phố Delhi của Ấn Độ: “Kể từ lần đầu chúng tôi gặp gỡ, tôi đã biết đến chuyện của Richard. Một người lính Anh đã bắn anh ấy năm anh ấy lên mười. Bằng đạn cao su, trúng vào đây…`. Nhà lãnh đạo Tây Tạng trỏ vào mắt phải của chính Ngài. “Và Richard mất thị lực ngay tức thì. Anh ấy đã ngất đi. Khi tỉnh dậy, anh ấy đã ở trong bệnh viện. Suy nghĩ đầu tiên của anh ấy là: Từ nay mình sẽ không còn thấy được mặt mẹ nữa rồi”. Đức Đạt Lai Lạt Ma áp tay lên tim mình rồi nói, “Rất thương tâm”. 

Là một trong những người tham gia tổ chức cuộc đối thoại năm 2011 của Đức Đạt Lai Lạt Ma với các nhà hoạt động xã hội nổi bật từ bốn đại lục, tôi nghĩ điểm mấu chốt là Ngài đã dành ra vài dịp để đứng trên sân khấu cùng Richard Moore. Tôi đã chứng kiến mối tương giao đặc biệt giữa họ, vốn đã nảy nở từ cuộc gặp gỡ đầu tiên vào năm 2000 ở thành phố Derry, Bắc Ai-len. Lần ấy, Đức Đạt Lai Lạt Ma đã muốn biết Moore mất bao lâu để vượt qua cú chấn thương tâm lý do mất thị lực năm nào. Và người đàn ông Ai-len ấy trả lời: “Chỉ sau một đêm. Tôi đã học cách nhìn đời sống theo một cách khác”. Sau đó Đức Đạt Lai Lạt Ma hỏi cảm giác của anh ấy về người đã bắn mình. “Ngay từ đầu tôi đã không hề có ác ý gì đối với người lính ấy”, Moore đã trả lời không chút do dự. 

“Không sân hận. Quá tuyệt diệu”, Đức Đạt Lai Lạt Ma bảo với nhóm người ở Delhi với giọng đầy thán phục. “Thay vì học hay cố công rèn luyện, tôi nghĩ Richard làm được điều này bằng cách sử dụng thiện tánh và trí huệ cơ bản của con người. Thị lực của anh ấy đã mất. Sân hận không đời nào mang nó trở lại được. Thù ghét cũng thế. Thay vào đó, bằng cách từ bi hơn, cùng tinh thần khoan dung, anh ấy đã hạnh phúc hơn. Anh ấy là người hùng của tôi”. 

Tôi biết Đức Đạt Lai Lạt Ma đã bốn thập kỉ. Tôi đã du hành khắp nơi cùng Ngài, tham dự nhiều buổi thuyết pháp và đối thoại của Ngài. Tôi đã thấy Ngài bầu bạn cùng những nhóm sinh viên, các ngôi sao nhạc rock, các nhà từ thiện và những người cùng khốn. Năm tháng qua đi, tôi dần quen thuộc – và trở nên yêu kính – với cái cách sử dụng Anh ngữ rất riêng mà Ngài dùng để diễn đạt quan điểm của mình, cùng cách cư xử thân tình của Ngài với mọi người xung quanh. Do đó, tôi không ngạc nhiên khi Ngài trở nên thân thiết với Richard Moore, một người đã phải gánh chịu nỗi mất mát khủng khiếp lúc thiếu thời. 

Vậy nhưng, tôi chưa bao giờ nghe Đức Đạt Lai Lạt Ma gọi bất kì ai khác là “người hùng” của Ngài.