SƯU TẦM
Trích “Kinh Pháp Cú Tây Tạng”; Người dịch và ghi nhận: Nguyên Giác Phan Tấn Hải; Tôn giả Pháp Cứu tuyển soạn; NXB Ananda Viet Foundation
Ghi nhận: Bản chú giải cho Rockhill ghi rằng ba bài kệ đầu tiên trong phầm này là lời Đức Phật nói tại thành Xá Vệ khi thấy các vị Bà La Môn và cư sĩ kính lễ ngài Xá Lợi Phất trong khi bày tỏ coi thường Đề Bà Đạt Đa. Bản Rockhill cũng ghi chú rằng bài kệ số 4 cho biết lắng nghe pháp và tu học sẽ được tri kiến cao nhất.
Rockhill cũng chú giải rằng các bài kệ từ 9 tới 12 là lời Đức Phật dạy Vua A Xà Thế sau khi vua ân hận vì trước đó thân cận với Đề Bà Đạt Đa.
1.Bậc trí chớ làm bạn với người thiếu tín tâm, người tham, người gây chia rẽ, người phỉ báng kẻ khác, bậc trí chớ gần với người ác tâm
2.Bậc trí nên làm bạn với người có tín tâm, nói dịu dàng, biết chú tâm, giữ giới hạnh, có trí tuệ; bậc trí nên làm bạn với bậc thượng nhân.
3.(78) Chớ gần kẻ tội lỗi, ác tâm; hãy gần người giới hạnh, chính trực. Như thế, sẽ sống ngay chính, không lỗi.
4.Hãy kết bạn với người nghe nhiều, nhớ nhiều, thường tự quán sát, có tín tâm và trí tuệ; người nghe theo những lời khéo giảng nơi đây [trong tăng đoàn], sẽ đạt được tri kiến tối thắng.
5.Gần với kẻ thấp kém sẽ bị ô nhiễm vì tội của họ; gần với những gì sụp đổ sẽ bị trì kéo xuống mặt đât; gần với bậc thượng nhân sẽ đưa mình tới chính trực. Do vậy, hãy gần những người sẽ đưa mình tới nơi tối thượng.
6.Gần người trí có giới hạnh, ly tham, có tri kiến cao nhất, dù mình vốn đã là tốt rồi cũng sẽ tới nơi cao hơn.
7.Gần người tội lỗi cũng như dùng lá cỏ kusha thơm, sạch để gói cá ươn; cỏ kusha rồi cũng sẽ hư thối.
8.Gần người giới hạnh cũng như dùng lá cây palasa để gói trầm hương; lá rồi cũng sẽ có mùi hương.
9.Người không ác khi gần kẻ ác, rồi sẽ thiên hướng về làm ác khi gặp nhiều việc ác; Thân với người không nên thân sẽ bị vướng tội lỗi qua tội lỗi của họ.
10.Như mũi tên nhúng thuốc độc, ngay cả nơi thuốc độc chưa chạm tới, mũi tên cũng là độc. Tương tự khi thân với người tội lỗi sẽ bị nhiễm bạo lực. Hãy xa bạn dữ.
11.Phải xem xét kỹ để chỉ thân cận thượng nhân, cũng như phải xem xét kỹ một rổ trái cây.
12.Thân cận người chính trực, không thân cận người phi chính trực; như thế, Tỳ khưu sẽ dứt sầu khổ.
13.(64) Người ngu, dầu trọn đời, thân cận người có trí, không biết được Chánh pháp, như muỗng với vị canh.
14.(65) Người trí, dầu một khắc, thân cận người có trí, biết ngay chân diệu pháp, như lưỡi với vị canh.
15.Người ngu, dầu trọn đời, thân cận người có trí, cũng như kẻ không mắt, sẽ không nhận ra chánh pháp.
16.Người trí, dầu một khắc, thân cận người có trí, nhờ có mắt sáng, sẽ nhận ra chánh pháp.
17.Người ngu, dầu một khắc, thân cận người có trí, cũng sẽ không hiểu Chánh pháp Đức Phật dạy.
18.Người trí, dầu một khắc, thân cận người có trí, sẽ hiểu Chánh pháp Đức Phật dạy.
19.Một chữ có ý nghĩa cũng đủ cho người trí tuệ; toàn bộ lời Đức Phật dạy cũng không đủ cho kẻ ngu.
20.Người trí nghe một chữ, hiểu được cả trăm lời; người ngu nghe cả ngàn lời, cũng không hiểu một chữ.
21.Người trí không bận tâm với kẻ ngu, không bạn bè với kẻ ngu; người ưa gần kẻ ngu sẽ bị lôi vào địa ngục.
22.(63) Người ngu nghĩ mình ngu, nhờ vậy thành có trí. Người ngu tưởng có trí, thật xứng gọi là chí ngu.
23.Khi kẻ ngu khen ngợi, và khi người trí rầy mắng; lời rầy mắng của người trí là chính đáng, nhưng lời khen ngợi của kẻ ngu là không chính đáng.
24.(207) Sống chung với người ngu, lâu dài bị lo buồn. Khổ thay gần người ngu, như thường sống kẻ thù. Vui thay, gần người trí, như chung sống bà con.
25.(208) Bậc hiền sĩ, trí tuệ: Bậc nghe nhiều, trì giới; Bậc tự chế, Thánh nhân; Hãy gần gũi, thân cận, thiện nhân, trí giả ấy, như trăng theo đường sao.
Trích “Kinh Pháp Cú Tây Tạng”
Người dịch và ghi nhận: Nguyên Giác Phan Tấn Hải
Tôn giả Pháp Cứu tuyển soạn
NXB Ananda Viet Foundation
Ảnh: nguồn internet