Ni sư Thubten Chodron (thế danh Cherry Green), sinh năm 1950, lớn lên gần vùng Los Angeles. Ni sư hoàn thành Cử nhân môn Lịch sử tại Đại học UCLA năm 1971. Sau khi du lịch qua Châu Âu, Bắc Phi và Châu Á trong khoảng một năm rưỡi, bà trở về Mỹ, lấy chứng chỉ sư phạm, theo học chương trình sau đại học tại USC về Giáo Dục và dạy học ở Hệ thống các trường tại thành phố Los Angeles.

Năm 1975, Ni sư tham dự một khóa thiền của ngài Lama Yeshe và ngài Zopa Rinpoche. Sau đó Ni sư qua Nepal tiếp tục tu học và hành thiền tại Tu viện Kopan. Năm 1977, Ni sư được ngài Kyabje Ling Rinpoche cho xuất gia tại Dharamsala, Ấn Độ, và năm 1986 Ni sư thọ đại giới tại Đài Loan.

Ni Sư Thubten Chodron thành lập và trụ trì tu viện Sravasti, thuộc tiểu bang Washington, Mỹ.

?☘️?

Hỏi: Trong vấn đề dạy dỗ con cái, đâu là lằn ranh giữa dìu dắt, uốn nắn, tập cho con có trách nhiệm và biết kiềm chế?

Đáp: Lằn ranh nằm nơi động lực của ta. Khi ta xem đứa trẻ như một phần của ta, như sự tiếp nối của ta, tôi nghĩ đó là khi tâm muốn điều khiển, chế ngự khởi lên. Ta chấp vào đứa trẻ nhiều quá, nên ta muốn nó trở thành cái ta không thể trở thành. Ta muốn nó phải hoàn hảo. Chúng ta không hoàn hảo, nên ta nói, “Đứa bé này phải hoàn hảo”. Nó còn trẻ, dễ uốn nắn, ta nghĩ thế. “Hãy khiến con cái trở nên cái chúng ta không bao giờ có thể là. Hãy cho chúng tất cả những gì chúng ta không hề có, dầu chúng có muốn hay không”.

Khi ta đặt bản ngã của mình vào nơi đứa trẻ, ta không phân rõ sự khác biệt giữa ta và chúng sanh kia. Từ đó sự kiềm chế, điều khiển xuất hiện. Nhưng khi ta nhìn đứa trẻ như một con người đặc biệt đã đến với cuộc đời này mang theo nghiệp và bao nhiêu thứ nữa từ kiếp sống trước, rằng nó có Phật tánh của riêng nó, thì vai trò của ta giống như một phục dịch viên; vai trò của ta là hướng dẫn và nuôi dưỡng đứa trẻ.

Chúng ta phải quán sát xem đứa trẻ có năng khiếu hay thiên hướng gì. Thí dụ con bạn thích âm nhạc, nhưng bạn muốn nó giỏi toán, nên bạn nói, “Dẹp âm nhạc đi. Con phải học toán cho giỏi! Đồ ngu, sao làm bài toán sai rồi! Mày không làm gì nên thân cả. Tao phải mướn người kèm mới được”. Hay “Mày làm bài thi dở quá! Mới học kỳ 1 mà chỉ làm được 50%. Hàng xóm sẽ cười vào mặt tao. Cả đời mày sẽ thất bại thôi!”

Mô Phật! Nó chỉ là một đứa trẻ, và vấn đề chỉ là về toán! Biết đâu con bạn là một thiên tài âm nhạc. Con trẻ chỉ cần học một ít toán, dẫu không đạt được điểm cao về toán, thì thế giới cũng đâu hoàn toàn sụp đổ.

Bạn cần khám phá xem con mình giỏi về gì, khả năng đặc biệt của nó là gì, rồi thì giúp nó tưới tẩm các tố chất đó. Có thể con bạn là Mozart, nhưng bạn muốn biến nó thành Einstein, là điều không tưởng! Ngay cả nếu chúng không là Einstein hay Mozart, thì đã sao! Mỗi đứa trẻ có những năng khiếu riêng mà với tư cách là bậc cha mẹ, bạn phải phát hiện ra và bồi dưỡng chúng.

Giáo dục con cái có lẽ là công việc khó nhất mà ta phải thực hiện, nhưng lại là cái ta ít được rèn luyện nhất.

Làm gương cho con

Thực hành Pháp không phải chỉ là việc đến chùa; không phải chỉ đọc tụng kinh Phật hay niệm danh hiệu Phật. Pháp hành chính là cách sống của ta, cách ta hành xử trong gia đình, cách ta giao tiếp với đồng sự, cách ta quan hệ với người cùng quê hương, người cùng sống chung trên trái đất này. Chúng ta cần mang những lời dạy của Đức Phật về lòng từ bi vào gia đình, nơi công sở, ngay cả vào chợ, vào những nơi công cộng.

Chúng ta làm việc này không phải bằng cách phát tờ rơi ở các ngã tư đường, mà bằng cách chính mình thực hành và sống theo Pháp Phật. Khi làm được như thế, tự nhiên chúng ta tạo ra những ảnh hưởng tích cực đến người quanh ta. Thí dụ, bạn dạy con cái về lòng từ, tâm bi mẫn, kiên nhẫn, không phải chỉ bằng lời nói mà cả trong chính hành động của bạn. Nhưng nếu bạn dạy một điều, mà hành động ứng xử của bạn ngược lại, thì con cái sẽ làm theo cách bạn hành động, không phải theo lời bạn nói.

Nếu không cẩn thận, chúng ta dễ dàng dạy con lòng sân hận, không biết tha thứ khi người khác làm hại chúng. Hãy nhìn những gì xảy ra ở Yugoslavia trước đây: đó là một thí dụ hùng hồn về việc người lớn dạy cho con trẻ lòng sân hận trong gia đình, cũng như ở học đường. Khi những đứa trẻ này lớn lên, chúng cũng dạy con cái chúng sân hận. Từ thế hệ này sang thế hệ khác, cứ tiếp tục như thế, và thử nhìn xem. Có quá nhiều đau khổ nơi xứ sở đó, thật đáng buồn. Đôi khi bạn còn dạy con cái ghét các thành viên khác trong gia đình. Thí dụ như khi ông bà nội ngoại hai bên không thuận thảo với nhau; vậy là hai bên gia đình không tiếp xúc với nhau. Đôi khi những điều đó xảy ra trước khi bạn có mặt trên đời bạn thực sự không biết điều gì đã xảy ranhưng vì chuyện đó, bạn không thể tiếp xúc với một số họ hàng. Rồi bạn truyền lại những điều đó cho con cháu bạn. Chúng học được bài học rằng cách giải quyết việc tranh chấp với ai đó là không bao giờ tiếp xúc với họ nữa. Việc làm đó có giúp chúng trở thành người tử tế và hạnh phúc không? Bạn nên suy nghĩ kỹ về điều này để chắc chắn rằng bạn chỉ dạy cho con những điều tốt lành.

Đó là lý do tại sao việc bạn phải gương mẫu trong hành động là quan trọng. Khi bạn cảm thấy các cảm xúc như giận hờn, sân hận, oán ghét hay chống báng khởi lên trong lòng thì bạn phải tập buông bỏ, không chỉ vì sự bình an nội tâm cho bạn mà còn vì bạn không muốn dạy con các cảm xúc tai hại này. Nếu bạn yêu con cái mình, thì bạn cũng phải tập yêu thương bản thân. Yêu thương bản thân và muốn cho bản thân được hạnh phúc có nghĩa là bạn phát khởi một trái tim nhân hậu vì lợi ích cho tất cả mọi thành viên trong gia đình.

Tags: Cha mẹ và con cái, Giáo dục và gia đình