THỰC HÀNH THIỀN ĐỊNH VỚI SỰ NHẬN BIẾT RỘNG MỞ VÀ TONGLEN

Không thiền là cách thiền tốt nhất. Trong thiền định thật sự, bạn không cần phải thiền. Chỉ cần để cho tâm thức của mình an trụ như nó là. Cho dù trạng thái tâm thức đó là gì, an bình, không an bình, có suy nghĩ, không có suy nghĩ, cũng không thành vấn đề gì. Nền tảng của tất cả những điều này là sự nhận biết, có đúng không ạ? Vì thế chỉ cần ở yên với sự nhận biết, hãy để nó như vậy. Cho dù bất kỳ suy nghĩ hoặc cảm xúc nào khởi sinh, hãy chấp nhận hoặc cho phép chúng và an trú như vậy. Chừng nào bạn chưa bị mất đi nhận thức hoặc lạc lối hoàn toàn, thì nó vẫn tốt. 

Vì thế, chúng ta sẽ thực hành bài tập này. Đây cũng là điều mà chúng ta có thể gọi là “thiền định hiện hữu mở”. Đôi khi chúng ta gọi nó là “thiền định không đối tượng”. Có một vài tên gọi khác nhau. Một số bản văn truyền thống gọi là “thiền định không có hỗ trợ”.

Bạn hãy ngồi trong tư thế thiền định. Trước tiên, chúng ta sẽ thực hành với một hơi thở nhẹ ra ngoài. Sau đó hít vào và thở ra một cách tự nhiên. Vào cuối hơi thở ra, có một sự tạm dừng tự nhiên. Chỉ đơn giản an trụ trong sự nhận biết rộng mở trong suốt thời gian tạm dừng này. Khi bạn cảm thấy cần thiết, hãy hít vào một lần nữa. Hãy thư giãn khi bạn hít vào và thở ra. Hít thở tự nhiên, chỉ đơn giản an trụ trong sự nhận biết trong suốt thời gian tạm dừng ở cuối mỗi hơi thở. Hãy xem xem bạn có nhận ra những khoảng thời gian tạm dừng tự nhiên này đang trở nên lâu hơn một chút không. Hãy giữ nguyên tư thế thiền định của bạn. Không tác ý vào bất kỳ điều gì. Hit vào, thở ra và an trụ trong sự tạm nghỉ. 

Được rồi, bạn thấy thế nào? Bây giờ chúng ta hãy thử mà không cần đến tạm dừng hơi thở, chỉ hoàn toàn tự nhiên. Bạn không cần phải làm gì với hơi thở. Hãy để tâm thức bạn chỉ tự nhiên an trụ. Bạn hãy nghỉ ngơi với một cảm giác về sự hiện hữu. 

Khi an trụ như vậy, bạn không bị thất niệm. Có một sự nhận biết nhưng sự nhận biết đó không có đối tượng cụ thể. Bạn chỉ đang thư giãn. Một số người cảm nhận được cảm giác hiện hữu, đang hiện diện. Có thứ gì đó ở đấy. Bạn không thể mô tả nó, nhưng cũng không làm mất nó. Bạn đang không thiền định, nhưng cũng không bị thất niệm. Bạn hiểu chứ? Đó chính là thiền định. 

TONGLEN 

Thực hành tonglen, cũng được biết đến như là “cho và nhận”, đảo ngược lại logic thông thường của chúng ta là né tránh khổ đau và tìm kiếm khoái lạc. Trong thực hành tonglen, chúng ta quán tưởng việc nhận về nỗi đau của người khác với mỗi hơi thở vào và gửi đi bất kỳ điều gì sẽ khiến họ lợi lạc ở mỗi hơi thở ra. Trong quá trình này, chúng ta được giải phóng khỏi những mô thức cũ kỹ của sự ích kỷ. Chúng ta bắt đầu cảm nhận tình yêu hương cho chính bản thân mình và những người khác, chúng ta bắt đầu chăm sóc bản thân mình và những người khác. 

Tonglen đánh thức lòng bi mẫn của chúng ta và đưa ta đến với một quan điểm rộng lớn hơn về sự thật. Nó đưa chúng ta đến với không gian vô hạn của shunyata (tánh Không). Nhờ thực hành này, chúng ta bắt đầu kết nối với những chiều mở của thân tâm mình. 

Tonglen có thể được thực hiện cho những ai bị ốm, những ai đang cận tử hoặc vừa mới qua đời, hoặc những ai đang phải chịu nỗi thống khổ vì bất kỳ điều gì. Nó có thể được thực hiện như một thực hành thiền định nghiêm túc hoặc ngay tại chỗ bất kỳ khi nào. Nếu đang đi bộ hành và nhìn thấy có ai đó bị đau thì chúng ta có thể hít vào những đau đớn của người đó và thở ra gửi đến họ sự an dịu. 

Thông thường, chúng ta quay mặt đi khi ta nhìn thấy có người đang phải chịu khổ đau. Nỗi dau của họ khiến chúng ta sợ hãi hoặc tức giận; nó khởi lên sự kháng cự hoặc bối rối trong lòng chúng ta. Vì thế, chúng ta cũng có thể thực hành tonglen cho những người giống như chúng ta — những người ước nguyện được từ bi nhưng hóa ra lại sợ hãi, những người ước nguyện được dũng cảm, nhưng hóa ra lại nhút nhát. Thay vì tự trách bản thân mình, chúng ta sử dụng sự mắc kẹt của chính mình như một chỉ dấu để hiểu những gì mọi người đang sợ hãi tương tự trên khắp thế giới này. Hãy hít vào cho tất cả chúng ta và thở ra cho tất cả chúng ta. Hãy sử dụng những gì tưởng là độc hóa ra lại là dược. Chúng ta có thể sử dụng những nỗi đau riêng của cá nhân mình như là một con đường để đạt đến từ bi vô lượng cho tất cả chúng sinh. 

Khi bạn thực hành tonglen như một thực hành thiền định chính thức, nó bao gồm bốn giai đoạn. 

1. Thoáng nghĩ về Bồ Đề Tâm

An trụ tâm thức khoảng một hoặc hai giây trong một trạng thái rộng mở hoặc tĩnh lặng. Giai đoạn này giáo lý truyền thống gọi là “thoáng nghĩ về Bồ Đề Tâm tuyệt đối”, “tâm thức tỉnh thức” hoặc “rộng mở đến sự rỗng rang và sáng tỏ căn bản”. 

2. Bắt đầu quán tưởng

Làm việc với các tế bào. Hít vào cảm nhận hơi nóng, bóng tối và sức nặng — cảm giác về một nỗi ám ảnh — rồi thở ra cảm nhận sự mát mẻ, tươi sáng và ánh sáng — một cảm giác tươi mới. Hit vào trọn vẹn, nhận về những năng lượng tiêu cực xuyên qua toàn bộ lỗ chân lông của cơ thể bạn. Khi bạn thở ra, hãy tỏa ra trọn vẹn năng lượng tích cực, qua từng lỗ chân lông trên cơ thể bạn. Hãy thực hành điều này cho đến khi sự quán tưởng của bạn được đồng bộ hóa với toàn bộ hơi thở vào-ra của bạn. 

3. Tập trung vào tình huống cá nhân

Hãy tập trung vào bất kỳ tình huống đau đớn nào là hiện hữu đối với bạn. Theo truyền thống, bạn bắt đầu với thực hành tonglen cho một người mà bạn quan tâm và mong muốn được hỗ trợ. Tuy nhiên, nếu mắc kẹt, bạn có thể thực hành với nỗi đau mà cơ thể bạn đang chịu đựng và đồng thời cho tất cả những ai cảm nhận cùng nỗi khổ đau. Ví dụ, nếu bạn đang cảm thấy thiếu thốn, hãy hít vào điều đó cho bản thân mình, cho tất cả những người đồng cảnh ngộ và thở ra gửi đi sự tự tin, đủ đầy cùng sự an dịu theo bất kỳ hình tướng nào bạn muốn. 

4. Mở rộng tâm từ bi của bạn

Cuối cùng, hãy khiến cho sự nhận về và cho đi lớn dần lên. Nếu bạn đang thực hành tonglen cho người bạn yêu thương, hãy mở rộng nó ra với tất cả những người cùng cảnh ngộ. Nếu bạn đang thực hành tonglen cho người bạn thấy trên vô tuyến hoặc trên phố, hãy làm điều đó cho tất cả những ai cùng cảnh ngộ. Hãy biến nó trở nên lớn hơn chỉ với một người. Bạn có thể thực hành tonglen cho những người mà bạn thường xem như kẻ thù của mình — những người khiến bạn tổn thương hoặc làm người khác tổn thương. Bạn hãy thực hành tonglen cho họ, nghĩ về họ như những người có cùng mê mờ và vướng mắc như người bạn thân của bạn hoặc như chính bạn. Hãy hít vào khổ dau của họ và thở ra gửi đến họ sự an dịu. 

Tonglen có thể được mở rộng vô hạn. Khi bạn thực hành, lòng từ bi của bạn tự nhiên mở rộng xuyên thời gian và như vậy, bạn nhận ra rằng vạn pháp không chắc thật như bạn nghĩ, chỉ là một thoáng của tánh không. Khi thực hành như vậy, dần dần với nhịp độ riêng của mình, bạn sẽ ngạc nhiên khi nhận ra bản thân mình ngày càng có khả năng hiện hữu cho người khác nhiều hơn, ngay cả khi trong những tình huống dường như là không thể.