ERICA BREALEY

Văn hóa phương Tây thuộc loại thực dụng, quan tâm đến các mục tiêu hơn là phương tiện, và nhiều người đến với việc thiền định cũng với tinh thần như thế, nghĩa là đeo đuổi các kết quả và các dấu hiệu của thành tựu. Nhưng tinh thần thiền định đi ngược lại xu thế này. Mặc dù việc định rõ các mục tiêu ngay từ đầu và tái đánh giá nhiều lần là việc làm có ích, nhưng phải quên đi các mục tiêu khi đang trong giai đoạn tập luyện thật sự. Những người không trông mong vào các kết quả và không nỗ lực vì chúng thì dễ dàng nhập định hơn.

Tuy nhiên, việc đánh giá mức độ tiến bộ tùy thuộc phần lớn vào việc bạn mong đạt được điều gì từ việc tập luyện thiền định. Nếu mục tiêu của bạn là thư giãn sau một ngày làm việc mệt nhọc, để tái nạp năng lượng, hoặc để đánh thức năng lượng sáng tạo bẩm sinh, thì các kết quả sẽ là những điểm chuẩn và đồng thời cũng là những phần thưởng giúp đánh giá thành tựu của bạn. Nếu bạn định ra những mục tiêu tối thượng không phải là để đạt được điều gì khác ngoài việc nhận biết bạn thật sự là ai – thì khi ấy thành tựu của bạn sẽ không phải là điều luôn dễ nhận biết.

Ở một chừng mực nào đó, thì phẩm chất thiền định của bạn sẽ cho biết mức độ tiến bộ mà bạn đạt được. Ở những giai đoạn đầu, những lợi ích mà bạn đạt được chủ yếu là ở phương diện thể chất – cảm giác khỏe mạnh chung chung và trạng thái thư giãn sâu. Khi bạn nhập định sâu hơn, những tác động sẽ tinh tế hơn vì bắt đầu ảnh hưởng đến tinh thần. Khác với những cảm giác và những xúc cảm – cả tích cực lẫn tiêu cực – có thể phát sinh và bạn phải tự trải nghiệm những giai đoạn khó khăn. Nếu những cảm giác và những xúc cảm này không liên quan đến ngoại cảnh mà bạn tiếp xúc trong cuộc sống, thì có khả năng là việc thiền định đang kích hoạt tiến trình thanh tẩy tâm hồn và bạn đang trải nghiệm những tác động của nó. Một trong những điều có thể xảy ra trong tiến trình thiền định là những suy nghĩ và những cảm xúc lỗi thời gây cản trở cho dòng chảy của nguồn năng lượng bên trong bị đưa lên bề mặt của ý thức trước khi bị trục xuất. Giống như việc thanh tẩy cơ thể xảy ra khi bạn ăn chay hoặc trừ bỏ chất caffein có thể khiến cho bạn cảm thấy khó chịu (khi các độc tố bị loại ra khỏi cơ thể) trước khi bạn cảm thấy khỏe khoắn hơn, việc thiền định bước đầu cũng gây cho bạn sự khó chịu. Việc loại bỏ những độc tố thể chất, tâm thần và cảm xúc có thể làm cho bạn cảm thấy không thoải mái, nhưng nó mở ra những con đường vi diệu trong cơ thể và dọn đường cho sự giải phóng nội tâm quý giá hơn. Phải hiểu là bạn đang tiến bộ và hãy bàng quan trải nghiệm những suy nghĩ, cảm xúc và nhận biết rằng chúng chỉ là những ảo ảnh của ý thức.

Sau khi đã thiền định được một thời gian, việc tập luyện của bạn sẽ không còn tính chất mới mẻ và bạn bắt đầu cảm thấy bình thường. Có thể bạn sẽ đạt đến trạng thái bình ổn hoặc thậm chí cảm thấy không còn tiến bộ. Nếu như thế, bạn hãy thử thay đổi – thay đổi thói quen hoặc phương pháp thiền định. Hãy nhớ rằng hành trình thiền định không phải là một hành trình tuyến tính đi từ cấp độ này sang cấp độ khác theo một chuỗi trình tự cố định. Nó giống như một mối quan hệ hoặc một cuộc hôn nhân với những giai đoạn thăng trầm. Bạn bị tia sét ái tình đánh trúng – một ánh chớp ái tình tràn ngập suy nghĩ của bạn – và bước vào giai đoạn trăng mật, trải nghiệm trạng thái nhập định tức thời và sâu sắc. Sau đó một thời gian, sự phấn khích nhạt nhòa và sự quen thuộc sẽ gây ra trình trạng nhàm chán. Bạn trải qua thời kỳ bối rối. Bạn không còn cảm thấy gắn bó nhiều, xem ra chẳng còn gì để quan tâm với nó. Thế nên bạn bắt đầu nghi ngờ mối quan hệ này và thậm chí còn tạm thời cắt đứt nó. Sau khi bạn nhận biết bạn đang đánh mất điều gì và thế là lại tận tâm với nó. Điều này thường xảy ra khi bạn thật sự bắt tay vào việc tập luyện. Hãy kiên nhẫn và luôn nhớ rằng sự tiến hóa của tâm hồn không thể xảy ra trong một sớm một chiều. Sự soi sáng có thể giống như một ánh chớp – giống như tia sét như thị kiến của thánh Paul xảy ra trên con đường đến Damascus, nhưng rất hiếm khi xảy ra mà không cần tìm kiếm hoặc không chuẩn bị trước. Bạn phải chuẩn bị nền tảng cho nó. Tất cả các hiền giả vĩ đại đều đồng ý rằng sự kiên nhẫn luôn được đền đáp, nhưng sự đền đáp chỉ đến khi bạn ít trông đợi nhất. Cũng giống như việc bạn không thể thôi thúc một hạt mầm nhanh chóng biến thành một cây sồi to lớn, bạn không thể thúc giục sự tiến bộ nhanh chóng về mặc tinh thần hoặc thể chất của chính bạn với việc thiền định, bạn đã gieo hạt, và qua sự kiên nhẫn – bỏ ra thời gian chỉ để hàng ngày ngồi trải nghiệm chính bản thân qua việc thiền định – bạn giúp dọn đất và tưới nước cho hạt mầm ấy. Các kết quả chỉ đến vào thời điểm do chính bạn chọn.

Khi tiếp tục hành trình thiền định, bạn có thể trải nghiệm nhiều điều. Ví dụ, bạn có thể nhận thấy sự vội vã của nguồn năng lượng luân chuyển hoặc có cảm giác như kiến bò khắp cơ thể. Có thể xảy ra những chuyển động tự phát của cơ thể, như là cơ thể chao đảo từ bên này sang bên kia, những cử điệu kỳ lạ của hai bàn tay, hoặc thậm chí cơ thể sẽ chuyển sang tư thế của hatha yoga. Bạn có thể nhận thấy có những thay đổi về kiểu thở, với việc hơi thở bị lưu giữ tự phát, thở ra rất mạnh hoặc thở rất ngắn. những cảm giác hạnh phúc và những hiện tượng tâm linh, như những ảo ảnh, những ánh sáng và những âm thanh bên trong, là những điều thường xảy ra, nhất là ở những người có năng lượng nội tâm đã được đánh thức qua tiến trình Điểm Đạo hoặc qua những nỗ lực của bản thân. Những điều này có thể thôi thúc bạn tập luyện và là những dấu chỉ cho thấy bạn đang đi đúng hướng. Tuy nhiên, việc bám chặt vào những hiện tượng như thế và nặng lòng quyến luyến với chúng sẽ làm cho bạn không tiến bộ thêm. Tốt nhất là nên xem chúng cũng chẳng khác gì những hình ảnh, những xúc cảm, và những khát vọng gây phiền nhiễu nổi lên trong tiến trình thiền định.

Có thể những trải nghiệm thiền định là rất quyến rũ, nhưng sự tiến bộ thật sự không thể được đánh giá qua việc bạn có được trải nghiệm những hiện tượng hoặc những hình ảnh ngoạn mục hay không, hoặc qua mức độ hoành tráng và tần suất xuất hiện của chúng. Sự trải nghiệm tối thượng không có hình dạng hoặc kiểu dáng, và cũng chẳng cần có bằng chứng. Dấu hiệu thật sự xác nhận các thành tựu tinh thần là cảm giác được giải thoát khỏi những lo lắng đã tạo ra sự đau khổ không cần thiết, mạnh khỏe hơn, và khả năng giải quyết nghịch cảnh gia tăng, cảm giác quan tâm đến chân ngã nhiều hơn và trạng thái thanh thản tâm hồn. Quan trọng nhất là sự thăng tiến tinh thần thật sự sẽ mang lại cho bạn sự yêu thương, lòng từ bi, và lòng trắc ẩn lớn lao.

Trích dẫn: Thiền Định – Hành Trình Khám Phá Chính Mình, 2012
Biên dịch: Thế Anh
Nhà xuất bản Từ Điển Bách Khoa