Có lần, tôi trò chuyện với một người bạn về tính chất ngắn ngủi của cuộc sống. Anh chỉ tay về phía khu vườn của mình nơi có một khóm trúc nhỏ và nói:

Cô có thể thấy sự thay đổi đang diễn ra ở đó. Những cây trúc không ngừng lớn lên, và cũng rất nhạy với môi trường biến động xung quanh. Cây bắt rễ sâu trong đất nhưng linh hoạt. Khi gió thổi, cây trúc không cưỡng lại mà buông mình hòa cùng gió. Và khóm trúc vẫn phát triển. Ngẫm về những tòa nhà trên đất nước hay xảy ra động đất này mà xem. Những tòa còn trụ lại sau cơn rung lắc là những tòa có thể chuyển động khi mặt đất bắt đầu rung chuyển.

Tôi nghĩ rằng mình vừa có một khoảnh khắc Miyagi^(*).

Sự ổn định có thể mang lại cho chúng ta cảm giác an toàn, nhưng đó là một sự ổn định mong manh được dựng trên giả định sai lầm rằng mọi thứ sẽ không thay đổi, trong khi thực tế thì ngược lại. Khi một sự thay đổi đột ngột xảy đến từ bên ngoài –  chẳng hạn như bị sa thải hay thua lỗ, bị lừa đối hoặc mắc bệnh tật – cú sốc kèm theo là rất lớn. Kỳ thực, sự cứng nhắc sẽ làm chúng ta dễ bị tổn thương hơn. Nếu sự thay đổi xảy đến khi chúng ta đang ra sức tìm cách bấu víu vào những gì mình biết, nó có thể khiến chúng ta trở tay không kịp. Nhưng nếu biết chấp nhận những gì đang xảy ra (không nhất thiết phải tỏ ra vui vẻ hoặc bao dung, nhưng cần suy nghĩ thực tế), chúng ta có thể bị thổi bay nhưng không bị mất cân bằng hoàn toàn và có thể phục hồi sớm hơn.

Chấp nhận quá khứ

Chúng ta rất dễ bị cuốn vào quá khứ, lạc vào dòng hoài niệm, nặng lòng cùng hối tiếc, dằn vặt bản thân vì đã không lựa chọn khác đi hoặc trót đổ lỗi cho ai đó. Thế nhưng ngày ấy, bạn không hề biết tất cả những gì bạn biết bây giờ. Ở hai thời điểm, bạn không có cùng một nguồn lực, môi trường hoặc trách nhiệm. Có lẽ bạn còn không có cùng quan điểm, khả năng tự nhận thức, lòng can đảm hoặc sự hỗ trợ. Cũng có thể bạn nhìn lại quá khứ như những năm tháng hoàng kim, khi mọi thứ dễ dàng hơn, bạn đã thế này hoặc thế kia. Nhưng vấn đề là: quá khứ không còn ở đây nữa. Bất kể điều gì từng xảy ra, tốt và xấu, đều đã qua rồi.

Bất kể thứ gì đang kéo bạn trở lại quá khứ, hãy dành chút thời gian để làm hòa với nó, rồi để nó trôi đi. Điều này nghe có vẻ khó khăn, nhưng nó cũng có thể đơn giản như việc bạn quyết định làm vậy. Hãy viết ra. Nói chuyện với một chuyên gia nếu cần thiết, hoặc tâm sự với một người bạn. Sau đấy, chọn một ngày – sinh nhật bạn chẳng hạn, hoặc lúc giao mùa, hoặc năm mới, hoặc thứ Ba tuần sau – và biến đó thành ngày bạn buông bỏ chuyện quá khứ này lại phía sau. Bạn là người duy nhất vẫn còn bận tâm về nó.

Wabi sabi dạy chúng ta chấp nhận rằng quá khứ là chuyện đã qua và không thể thay đổi. Bây giờ là hiện tại, và hiện tại đang tiếp diễn. Cuộc sống của bạn đang tiếp diễn ngay tại đây, và mỗi ngày đều là khởi đầu cho phần còn lại của cuộc sống đó.

Chấp nhận hiện tại

Chấp nhận là sống đúng với thực tế đang diễn ra trong hiện tại. Ở khoảnh khắc hiện tại này, điều gì là thực trong cuộc sống của bạn? Bạn đang cầm cuốn sách này trong tay, tiếp nhận những tư tưởng của một nền văn hóa khác. Có thể bạn đang uống một tách trà với hương vị ưa thích, hoặc bạn đang bị một con ruồi bay quanh phòng làm sao nhãng.

Có thể cửa sổ đang mở và bạn nghe được tiếng xe cộ lướt qua. Hoặc mặt trời đang giội ánh sáng xuống bàn làm việc của bạn. Có thể bạn đang ở tiệm làm tóc để chuẩn bị cho một đêm đặc biệt. Hoặc bạn vừa giở lại trang này sau một cuộc trò chuyện thú vị, một trận tranh cãi nảy lửa hay một số tin tức đáng ngạc nhiên. Có thể bạn đang đọc cuốn sách này trên xe buýt, hoặc trong bếp và phải để mắt tới cái lò nướng để xem bánh đã chín hay chưa.

Bạn đang thấy cảm thấy nóng, lạnh hay vừa phải? Bạn có ngửi thấy mùi của thức ăn đang nấu, mùi của khu vườn hay mùi của cơn mưa sắp kéo đến không? Bạn có đang bật nhạc không? Chiếc đồng hồ đang kêu tích tắc phải không? Bạn có đang ngâm mình trong bồn tắm và lắng nghe hơi thở của chính mình không?

Hãy dành một chút thời gian để suy nghĩ về những thực tế trong cuộc sống của bạn tại chính thời điểm này. Khoảnh khắc này là thời điểm bạn đang sống. Bạn không thể kéo dài nó mãi mãi. Đến một lúc nào đó, bánh sẽ chín, nước tắm sẽ lạnh ngắt và màn đêm sẽ kéo xuống. Việc chấp nhận rằng chúng ta không thể níu giữ hoặc kiểm soát hiện trạng là một giáo huấn mạnh mẽ từ wabi sabi, nhắc nhở chúng ta trân trọng những điều tốt đẹp mà mình đang có lúc này và biết rằng những điều tồi tệ rồi sẽ trôi qua.

Bất cứ khi nào bạn cảm thấy căng thẳng hoặc lo lắng, khó chịu, lạc lõng hoặc cô đơn, hãy neo mình vào thực tại. Chú ý đến những gì đang diễn ra trong cơ thể bạn và xung quanh bạn. Cảm nhận những cảm xúc đang trỗi lên trong bạn. Hãy nhớ rằng đó chỉ là một khoảnh khắc, và nó sẽ sớm nhường chỗ cho những khoảnh khắc khác.

Bất cứ khi nào bạn cảm thấy quá tải, hãy cố gắng chấp nhận rằng những thứ có thể thực hiện được trong hiện tại là có giới hạn. Bạn chỉ có thể làm những gì mình có thể làm mà thôi. Không phải là bạn đang dập tắt những triển vọng có thể xảy đến mà là nhận ra sức mình đến đâu, từ đó ngừng kỳ vọng vào những điều hão huyền và cho phép bản thân được ngơi nghỉ.

Bất cứ khi nào bạn nhận thấy một khoảnh khắc hân hoan đích thực, hãy căng mình hấp thụ khoảnh khắc đó. Hãy nắm trọn những cảnh sắc, âm thanh và mùi vị của hiện tại, để chúng có thể chuyển hóa thành một ký ức quý giá của bạn khi khoảnh khắc đó trôi qua.

Về tác giả

Với tấm bằng thạc sĩ tiếng Nhật, Beth Kempton đã dành nhiều năm sinh sống và làm việc tại Nhật Bản, nơi cô xem như quê hương thứ hai của mình. Ở đây, cô đã học nghệ thuật gấp giấy, cắm hoa, làm gốm, thư pháp, trà đạo và nghề dệt. Tựu chung lại, những trải nghiệm đó tạo thành một tình yêu sâu đậm với đất nước này và một sự thấu hiểu hiếm có về các sắc thái văn hóa và ngôn ngữ.

Cô đã viết về nước Nhật và các triết lý phương Đông trên nhiều ấn phẩm, bao gồm các tạp chí Wanderlust, Yoga Magazine và Where Women Create, đồng thời cô cũng là tác giả của nhiều sách bán chạy, trong đó có Wabi sabi – Thương những điều không hoàn hảo đã được dịch ra hơn 20 thứ tiếng.

Chú thích

(*) Nhân vật thầy giáo dạy võ người Nhật trong bộ phim Mỹ The Karate Kid. Ngoài khả năng võ thuật, ông mang trong mình nhiều triết lý sống sâu sắc. (Chú thích của người dịch – ND)

Tags: Beth Kempton, Nghệ thuật sống đẹp