INAMORI KAZUO
Trích: Nghĩ Thiện - để cuộc đời và công việc viên mãn; Nguyễn Đỗ An Nhiên dịch; NXB Trẻ 2022
Trong giới kinh doanh, khi bạn định làm điều gì đó mang tính thử thách, sáng tạo, độc đáo, chắc chắn có rất nhiều trở ngại xuất hiện. Nhưng những người làm được những công việc tuyệt vời chưa từng có là những người gây dựng được lòng can đảm cho chính mình và khuất phục được những trở ngại đó bằng lòng tin bất biến. Làm việc trong lĩnh vực mang tính sáng tạo như thể mò mẫm trong màn đêm. Trong hoàn cảnh không thể nhìn thấy phía trước là gì đó, để tiếp tục theo đuổi mục tiêu, cần có ánh sáng soi rọi bóng tối. Lòng tin là thứ ánh sáng đó. Càng ở trong thế giới sáng tạo, càng phải có lòng tin vững chắc trong lòng. Chính nhờ có ánh sáng gọi là lòng tin, ta mới có thể kiên trì trên con đường sáng tạo để đi đến thành công.
Vậy “lòng tin vững chắc” là gì? Đó là suy nghĩ tốt đẹp rằng “làm điều tốt cho người”. Tôi muốn kể cho các bạn nghe về điều này từ kinh nghiệm của Daini Denden (hiện nay là KDDI).
Năm 1984, Nhật Bản đón chào cơ hội to lớn là tự do hóa điện khí viễn thông. Công ty Nhà nước Denden Kosha được vận hành như một công ty quốc doanh được tư nhân hóa, cùng với việc Denden Kosha trở thành NTT thì Nhà nước cũng công nhận việc tư nhân tham gia vào ngành viễn thông.
Lúc ấy, đông đảo người dân trong nước cho rằng mức phí điện thoại đường dài trong nước quá cao. Tôi cũng suy nghĩ nhiều khi thấy mức cước viễn thông của Nhật Bản quá cao so với thế giới, khiến người dân chịu nhiều thiệt thời, thậm chí cản trở sự phát triển xã hội thông tin của Nhật Bản.
Trong bối cảnh đó, khi tư nhân được phép tham gia vào ngành viên thông, lúc đầu tôi đã nghĩ một liên đoàn kinh tế – với trung tâm là các tổ chức hiệp hội của các doanh nghiệp lớn – sẽ tham gia. Thế nhưng, vì cho rằng không thể cạnh tranh với một NTT đang nắm giữ nền tầng cơ sở vật chất không lồ với các đường dây điện thoại khắp cả nước kể từ thời Minh Trị, với mức doanh thu đáng tự hào thời bấy giờ lên đến 4 tỷ tỷ yên nên ai cũng khoanh tay đứng nhìn, không dám tham chiến.
Trong lúc đó, giả sử các doanh nghiệp lớn có bắt tay nhau thử sức đi nữa, cũng chỉ khiến NTT và Shin-Denden bắt tay nhau ở mức độ hạ giá chút đỉnh mà thôi. Tôi nghĩ trong khi người dân trong nước đang mong chờ phí điện thoại giá rẻ, nhưng chỉ vì sự phân chia quyền lợi mà trong ngành không có sự cạnh tranh đúng nghĩa. Tôi bắt đấu cho rằng mình phải tham gia cạnh tranh viễn thông đường dài để người dân có giá cước viễn thông rẻ hơn.
Việc một kẻ mù tịt về ngành viễn thông như tôi lại bước chân vào đó quả là một chuyện không tưởng. Nhưng dù vậy đi nữa, điều đó cũng xuất phát từ một suy nghĩ muốn giảm giá cước viễn thông vì người dân, xuất phát từ suy nghĩ mãnh liệt của một chàng thanh niên
đang hừng hực nhiệt huyết chính nghĩa, cho rằng cần can đảm thách thức NTT.
Thế nhưng, tôi không đưa ra quyết định tham gia ngay. Tôi đã tự vấn tự đáp nhiều lần. Liệu ý định tham gia kinh doanh viễn thông có thật sự xuất phát từ động cơ trong sáng vì người dân, muốn làm cho giá cước điện thoại rẻ hơn hay không? Trong suy nghĩ đó không có suy nghĩ ích kỷ, muốn kiếm chác, lợi lộc, muốn cho người đời thấy mình giỏi giang hay muốn chơi nổi vì cái tôi chứ. Hàng đêm, dù có muộn cách mấy, trước khi đi ngủ, tôi đều tự hỏi mình như thế, dồn hết tâm trí vào những từ “động cơ trong sáng, không có tư tâm”.
Tôi tin rằng khi tạo dựng sự nghiệp nào đó, nếu động cơ là thiện, tức xuất phát từ một trái tim bác ái, kết quả chắc chắn sẽ tốt đẹp. Ngược lại, nếu động cơ không trong sáng, nhất định công việc sẽ không suôn sẻ.
Tôi tự vấn, hỏi đi hỏi lại mình khoảng nửa năm, cuối cùng tôi xác định được động cơ của mình là thiện, tôi tuyệt đối không có chút tư tâm. Nếu là vậy, thì dù đó có là sự nghiệp khó khăn đến bao nhiêu đi nữa, lòng dũng cảm và nhiệt huyết vẫn trào dâng tràn trề. Tôi quyết tâm và công bố sáng lập Daini Denden.
Sau Daini Denden là Nippon Telecom (vốn có công ty mẹ là Kokutetsu, nay là Công ty Đường sắt JR), Nihon Kosoku Tsushin (với sự tham gia của công đoàn Nihon Doro Bộ Xây dựng (nay là Bộ Giao thông) và Toyota cũng lên tiếng, bắt đầu cuộc cạnh tranh giữa 3 công ty mới trong ngành viễn thông.
Không chỉ cơ sở hạ tầng, trước tiên là mạng lưới truyền thông, mà cả kỹ thuật, vốn liếng, tín dụng, năng lực vận hành, vv.., nhìn mặt nào cũng thấy Daini Denden vô cùng thiếu thốn, chẳng bù cho 2 công ty còn lại có đầy đủ mọi điều kiện vật chất.
Khởi đầu trong tình trạng như vậy nhưng từ ngay sau khi triển khai dịch vụ, một Daini Denden hoàn toàn bất lợi về mọi mặt vẫn dẫn đầu thị trường một cách áp đảo. Daini Denden vẫn tiếp tục vươn lên mạnh mẽ, liên tục phát triển cho đến ngày nay với cái tên KDDI.
Nguyên nhân của thành công đó nằm ở đâu? Daini Denden chỉ có duy nhất một tâm niệm là “vì xã hội, vì mọi người. Tôi cho rằng với suy nghĩ trong sáng đó, và sự nỗ lực không ngừng, toàn tâm toàn ý là nguyên nhân thành công. Khi bắt đầu sự nghiệp, cũng có nhiều trở ngại, khó khăn. Trước mắt luôn lơ lửng những điều kiện ngặt nghèo, nan giải. Nhưng nếu có lòng tin về việc mình làm là cần thiết, là vì xã hội, vì mọi người, thì ta có thể vượt qua tất cả những khó khăn.
Có những ngôn từ thể hiện điều này rất trọn vẹn. Nhà tư tưởng, nhà triết học người Anh James Allen (1864 – 1912) vào đầu thế kỷ XX đã viết thế này trong tác phẩm “Khi người ta tư duy”:
Người càng trong sáng, mục tiêu trước mắt, mục đích đời người càng có khuynh hướng dễ đạt thành hơn hẳn người đen tối. Không ít trường hợp cả những nơi người đen tối sợ thất bại không dám bước đến thì người trong sáng vẫn có thể bình thản đặt chân vào, nắm lấy thắng lợi một cách vô cùng dễ dàng.
Khi đọc những dòng này, tôi cảm thấy chân lý cuộc đời được thể hiện thật súc tích, trọn vẹn. Chúng ta hẳn từng nghe hay chứng kiến có người trông không có gì nổi bật, thông minh nhưng dựa vào lòng tin mà bất chấp rủi ro, nỗ lực hơn bất kỳ ai và cuối cùng thu được thành quả xứng đáng. Ngược lại, người có đầu óc thông minh, tài năng vượt trội nhưng vẫn gặp thất bại dù đã vận dụng hết trí thông minh, tính toán kỹ lưỡng. Điều gì tạo ra khoảng cách giữa họ vậy? Đó là suy nghĩ trong sáng, mạnh mẽ. Chính lòng tin mà suy nghĩ đó ra tạo ra có một sức mạnh vượt trội hơn so với tính toán chiến lược, chiến thuật.
Tôi mong mỏi giới trẻ, người chủ tương lai của đất nước tin vào sức mạnh của việc có lòng tin, một lòng tin mạnh mẽ, thuần phác trong lòng, cùng sự nỗ lực bền bỉ. Bằng cách sống hết mình với cách nghĩ như thế, chắc chắn không chỉ cuộc đời bạn đơm hoa kết trái mà cả xã hội này cũng trở nên đẹp và sung túc hơn lên.