1. Một lần, mình đi trekking ở Dragon Back, một trong những cung đường leo núi đẹp nhất châu Á. Con đường mòn nhỏ nối qua những đỉnh núi liên tiếp, dẫn người leo núi xuyên qua những cảnh tượng đẹp đẽ. Những cánh buồm rực rỡ của người lướt ván buồm lượn qua lượn lại trên mặt biển phía dưới. Hòn đảo bên kia vịnh biển lấp lánh những căn hộ vuông vức nhiều màu, trông cứ như trong phim hoạt hình Ghibli của Nhật. Những con chim đại bàng chao liệng ở khoảng trời mênh mông trên đỉnh núi. Tiếng gió thổi qua rừng trúc lào xào trong chiều mùa xuân mát mẻ, nghe như một điệu nhạc của tự nhiên. Nhưng suốt chuyến leo núi, mình đi trong tâm trạng vội vã. Cứ phăm phăm băng lên phía trước, trông chờ mong đợi những cảnh vật xuất sắc hơn, tuyệt vời hơn. Người bạn đi cùng gọi với lên từ phía sau: “Này, cần gì phải vội vã thế, tụi mình ngồi nghỉ ở đây một tí đi, cảnh chỗ này đẹp nè”. Mình vẫn vừa đi vừa nói: “Không, phía trước chắc hẳn còn cảnh đẹp hơn, cứ đi tiếp xem còn gì nữa nào.”
Khi đến cuối hành trình, nhìn thấy biển báo kết thúc cung đường bên cạnh nhà chờ xe buýt, mình bỗng thấy trong lòng dâng lên một cảm giác hụt hẫng. Ủa, vậy là kết thúc rồi sao? Lúc ấy mới thấy tiếc nuối ước gì mình được quay lại đỉnh núi, đứng nhìn thị trấn đẹp như tranh vẽ nép vào sườn núi thêm một lát nữa, nghe gió thổi mát rượi và cảm giác tự do như bay bổng trên không. Hoặc phải chi mình dừng lại ở cái ngôi làng bé xinh như trong phim Hàn Quốc, cùng người bạn nhấp một tách cà phê, chắc hẳn cảm giác tuyệt diệu biết bao. Nhưng dĩ nhiên không thể quay lại, trời đã gần tối, chỉ còn một chuyến xe buýt cuối cùng đi vào thành phố. Tự nhiên trong đầu mình nhớ lại câu chuyện xưa cũ về anh chàng đi ra cánh đồng cỏ gần nhà, muốn hái được bông hoa đẹp nhất, cứ nghĩ phía trước còn nhiều hoa đẹp. Nhưng rồi anh lại trở về tay trắng.

2. Chiều cuối tuần, mình dẫn một người bạn mới quen đang sang Việt Nam du lịch đi thăm khu quận 5, Chợ Lớn. Trời thì mưa, người thì ướt, khu chợ ẩm thấp lẹp nhẹp. Mình cùng với bạn đi dạo lòng vòng, ghé hết hàng này đến hàng nọ tìm mua cho bạn một loại chảo to đáy bằng đặc biệt. Đi hết một vòng cả chợ không tìm được, vòng thêm lần nữa để chờ hết mưa, trời thì vẫn lâm râm, chợ thì vẫn ồn ào ầm ĩ. Chân bắt đầu thấy mỏi, bụng bắt đầu cồn cào và lòng bắt đầu thấy chán. Tự hỏi mình đang làm cái gì ở đâu vậy trời. Nhưng rồi có một tiếng nói vọng từ bên trong ra nhắc nhở mình: “Nè, cuộc sống lúc nào cũng thú vị hơn là mày tưởng đấy. Mở to mắt lên nào”. Mình tỉnh người, mắt bắt đầu mở to hơn quan sát, giả bộ rằng mình đang nhìn mọi thứ xung quanh bằng đôi mắt của người bạn đi trước. Anh chàng lúc này vẫn đang hăm hở len qua những lối đi bé xíu người và hàng hóa lèn chặt như nêm, vừa đi vừa nói bằng giọng tiếng Việt dấu nhấn lung tung: “Xin lối, cho tồi quá” (Xin lỗi, cho tôi qua). Mình bật cười vui vẻ.

Và mọi thứ từ từ trở nên thú vị hơn. Mình chạm tay vào một chiếc khăn choàng đang bày bán, thử độ mịn của vải. Mình mỉm cười với cô bé bán xoong chậu niêu chảo có nước da bánh mật rất duyên. Mình trò chuyện thêm với người bạn, mới biết rằng bạn tối nào cũng tập yoga, rằng bạn có bạn gái là người Việt Nam, và hai người quen nhau ở Nga. Rồi mình chọn mua một chục nến tròn về để đốt tinh dầu trầm hương cho má. Sau đó, cùng người bạn ra khỏi chợ đi dạo trên phố thuốc bắc để mua loại thuốc cổ truyền chữa bệnh thấp khớp làm quà cho bà nội bạn. Đến cuối buổi chiều, trời đã hửng lên, mặc dù đường phố vẫn đọng lại từng vũng nước mưa lớn, nhưng cảm giác đau chân đã biến đi đâu mất. Câu chuyện giữa hai người vẫn nổ giòn như bắp rang. Và khi tụi mình cùng đi trên con phố bán cá cảnh, người bạn mình thi thoảng dừng lại chụp ảnh những hồ cá chứa đầy lũ cá sặc sỡ li ti, rồi vừa cùng mình bước chân chậm rãi, vừa nhẹ nhàng ngân nga theo điệu của một bản dân ca miền Tây Nam Bộ từ xe bán đĩa nhạc dạo ven đường, thì mình bắt đầu thấy yêu thích cả buổi chiều hôm đó. Cảm giác lâng lâng dễ chịu dịu dàng của niềm hạnh phúc không lẫn đi đâu được. Cảm giác tuyệt vời khi hít thở thật sâu vào trong lồng ngực, nhận ra vẻ đẹp của nơi mình đang sống.

Có lẽ đó là điều mà người ta vẫn gọi là: “tận hưởng cuộc sống”. Chúng ta đi qua cuộc đời một cách vội vàng, tìm kiếm niềm vui và đợi chờ những điều thú vị. Nhưng cuộc sống đâu phải lúc nào cũng đầy niềm vui, những điều tuyệt vời. Không phải ngày nào ta cũng được lấp đầy bởi những chuyến phiêu lưu, những tin tốt lành hay thành công rực rỡ. Nên mình nhận ra rằng, nếu ta sống trong thức tỉnh, bằng những hơi thở đầy ý thức, bằng việc ngắm nhìn những điều nhỏ bé xung quanh, và tận hưởng từng khoảnh khắc mình đang hiện hữu, thì dần dần đời sẽ mở ra những điều lớn lao. Cuộc sống, rốt cuộc không hẳn lúc nào cũng được hình thành từ những ngày tuyệt vời, những hành trình hứng khởi. Mà nó được tạo thành phần lớn là từ những điều giản dị nhỏ bé. Như một ngày trời mưa cùng người bạn mới quen đi tìm chiếc chảo đặc biệt đáy bằng, rồi đi mua thuốc cổ truyền cho bà của bạn.

3. Trong quyển sách Nhà giả kim, tác giả Paulo Coelho có kể câu chuyện về một chàng trai trẻ đến tìm một nhà thông thái để hỏi bí quyết làm sao có được hạnh phúc. Nhà thông thái đưa cho chàng trai một cái muỗng nhỏ, rồi nhỏ hai giọt dầu vào trong đó. Ông bảo chàng trai đi xung quanh tham quan lâu đài của mình, nhưng hãy giữ cái muỗng trên tay đừng để sánh dầu ra ngoài. Chàng trai bước đi, mắt không rời khỏi cái muỗng. Vài tiếng sau, anh quay về, hai giọt dầu vẫn còn y nguyên trên muỗng. Nhưng anh đã bỏ qua cả khung cảnh xung quanh, những chiếc thảm quý giá, những cuộn giấy da và khu vườn tráng lệ. Nhà thông thái yêu cầu anh dạo khắp lâu đài lần nữa, nhìn ngắm và tả lại những vẻ đẹp xung quanh. Anh lại bước đi với chiếc muỗng trên tay, quan sát tỉ mỉ tất cả những gì nằm trong tầm mắt. Và lần này quay lại, chàng trai kể cho nhà thông thái nghe một cách chi tiết những gì anh đã thấy, những tác phẩm nghệ thuật hoàn mỹ, những loại hoa thơm cỏ lạ, những chi tiết điêu khắc trên tường và bức vẽ hoành tráng trên trần nhà. Nhưng hai giọt dầu thì đã không còn chỗ cũ. Nhà thông thái bảo: “Bí quyết của hạnh phúc là biết ngắm nhìn mọi thứ tuyệt mỹ trên thế gian này, mà không hề quên hai giọt dầu trên muỗng”.
Mình vẫn thường nghĩ về câu chuyện của Paulo Coelho mỗi khi nghiền ngẫm về bí mật của hạnh phúc. Và vừa mới đây, mình lại nhớ về nó trong một buổi tối ở Sài Gòn mùa mưa trên đường đi dạy về. Đường thì dài trong trời mưa lạnh, và mình thì đói và mệt sau một ngày làm việc. Rồi mình bỗng nghĩ: Có lẽ ở đời chúng ta vẫn thường hiểu sai về khái niệm hạnh phúc. Nhiều người trong chúng ta đồng hóa hạnh phúc với niềm vui, với những gì khiến ta hân hoan dễ chịu. Và khi nghe rằng mục đích của việc sống trên đời này là kiếm tìm hạnh phúc, chúng ta lao đầu tìm kiếm những điều làm mình vui vẻ, khiến mình thấy thích thú. Nên ta đi tìm lạc thú, sự an nhàn, hay thoải mái, tiện nghi. Để rồi ta cảm thấy trống rỗng trong cái tiện nghi mà mình tạo ra, hoặc buồn chán nếu một ngày không có cái gì để làm ta thấy vui tươi, phấn khích.

Nhưng cuộc sống đâu phải là để đem lại cho ta niềm vui hay phục vụ nhu cầu hưởng thụ. Mà mỗi chúng ta được sinh ra, là để thực hiện sứ mệnh của mình với cuộc sống, để tạo ra giá trị, để gieo trồng hoa thơm trái ngọt phục vụ cho đời. Vậy nên, ta không thể kỳ vọng vào những gì cuộc sống đem lại, mà phải tự tay kiến tạo cuộc sống quanh mình. Ta không thể trông chờ ngày nào trong đời cũng là những ngày tuyệt vời, đầy thú vị và hưởng thụ, mà chỉ có thể mỗi ngày tự rèn luyện bản thân, tự làm tốt công việc của mình. Thay vì kỳ vọng thì gieo hạt giống, thay vì trông đợi thì làm việc để tạo phước lành. Thay vì tìm kiếm niềm vui, sự dễ chịu thì đưa mình vào kỷ luật. Thay vì hưởng thụ thì làm những việc mình thấy không thoải mái nhưng có ích cho tương lai. Và khi ta cố gắng nỗ lực hằng ngày, ta ít kỳ vọng vào cuộc đời, ta chú ý quan sát những vẻ đẹp nho nhỏ xung quanh, thì cuộc sống sẽ mở ra cho ta nhiều điều ngạc nhiên thú vị. Vậy nên, mình cũng có cùng niềm tin với tác giả của Nhà giả kim, rằng hạnh phúc là thực hiện sứ mệnh mình cam kết với cuộc đời, và trong quá trình đó, vẫn tận hưởng vẻ đẹp nhiệm mầu của thế giới.

Và mình ngẫm nghĩ về tất cả những điều đó khi đang lái xe. Trời vẫn mưa, đường vẫn ướt, va cuộc sống xung quanh vẫn không có gì thay đổi. Nhưng quãng đường về nhà của mình trở nên nhẹ nhàng và yên ả hơn.