Đạo đức là những nguyên tắc mang lại trật tự cho một xã hội, một nhóm, hoặc một nền văn hóa. Phải thừa nhận rằng không có cộng đồng nào có nền tảng đạo đức giống như cộng đồng nào, nhưng tất cả các cộng đồng đều có một số phép ứng xử đạo đức tương tự nhau.

Khi chúng ta làm một điều gì mình biết là không nên làm, một điều gì đó không khéo léo, nó có ảnh hưởng lên tâm trí mình. Những hành động không khéo léo gặm nhấm tâm trí chúng ta. Chúng tác động lên chúng ta còn chúng ta thường tránh chúng thông qua việc đổ lỗi cho người khác, hoặc quên chúng đi. Sau đó, chúng ta có thể tự cho mình một quãng thời gian để lo lắng sẽ bị phát giác. Khi chúng ta sống chậm lại, chúng ta ý thức hơn về những hành động không khéo léo của mình và có thể bắt đầu phát triển một mối quan hệ với chúng. Chúng ta chấp nhận rằng đôi khi mình bị xáo trộn, và nó không phải là điều tệ hại nhất thế giới. Suy nghĩ này có thể giúp chúng ta tử tế hơn với chính mình.

Trong khi viết cuốn sách này, tôi nhận ra 5 giới mình đã chấp nhận khi bắt đầu khám phá con đường Phật giáo, tôi đã đọc kinh hàng ngày trong 8 năm qua, việc này giúp tôi chuyển hoá sự ghét bỏ và sự tức giận. Chúng đã trở thành những nguyên tắc rèn luyện mà theo đó tôi cố tuân theo trong cuộc sống. 5 giới truyền thống, cùng với những nguyên tắc tích cực của chúng, bao gồm như sau:

1. Tôi kiêng sát sinh; thực hành những hành động từ ái để thanh lọc cơ thể.
2. Tôi kiêng lấy cắp; với đôi bàn tay mở rộng, thực hành sự khoan dung để thanh lọc cơ thể.
3. Tôi kiêng tà hạnh; thực hành sự tĩnh tại, đơn sơ, và sự hài lòng để gội rửa cơ thể mình.
4. Tôi kiêng những lời nói hư giả; thực hành giao tiếp trung thực để thanh lọc ngôn từ của mình.
5. Tôi kiêng uống rượu; thực hành quán tưởng để thanh lọc tâm trí mình

Những nguyên tắc rèn luyện này giúp tôi ý thức hơn về những hành động của mình. Chúng giúp tôi giải độc tâm. Tôi hạnh phúc hơn nhiều và ít chịu đựng xung đột hơn. Ví dụ, tôi ý thức hơn về những lời thị phi, ý thức hơn về sự không khéo léo trong quan hệ tình dục, ý thức hơn về việc sử dụng những món đồ không phải của mình, và tôi không để mình sa đà vào rượu hay ma túy.

Dĩ nhiên là bạn không nhất thiết phải là một Phật tử thì mới thực hành những nguyên tắc rèn luyện trên. Đạo đức là con đường dẫn tới một cuộc sống hài hòa. Khi chúng ta không có đạo đức, tâm trí chúng ta xáo trộn; tâm sẽ xa rời trí.

Khi chúng ta có đạo đức, tâm trí chúng ta an bình và tĩnh lặng; trí hài hoá với tâm. Ý thức về đạo đức là ý thức về những hành động thể hiện ra bên ngoài và về những ý nghĩ cũng như cảm giác bên trong.

Đạo đức là một phần của văn hóa con người, những nguyên tắc rèn luyện hàng đầu cần phải phổ quát và dễ áp dụng bởi bất kỳ ai.

Thầy Thích Nhất Hạnh, trong những khóa tu ẩn mùa hè của thầy tại Làng Mai, có giới thiệu những nguyên tắc rèn luyện này như là những điều chúng ta có thể nghĩ mình muốn đạt tới. Chúng được xem là những nguyên tắc chủ đạo mà chúng ta có thể sống cuộc sống của mình. Thầy mời mọi người học một trong những nguyên tắc này và cố gắng thực hành nó thường xuyên.

Hãy quay lại để một lần nữa quan sát những nguyên tắc rèn luyện. Hãy chọn một nguyên tắc cộng hưởng với mình và thử lặp đi lặp lại nó hàng ngày trong vòng một tuần để xem liệu nó có tạo ra sự khác biệt nào không. Nếu không, bạn cũng không mất đi thứ gì, và nếu có, bạn đã gặt hái được điều gì đó. Hãy xem chúng như là những nguyên tắc thực tế để rèn luyện tâm và trí, để nghĩ và cảm nhận theo một cách khác, hoặc như là những lời khuyên hữu ích để mang nhiều sự tử tế và tinh thương yêu hơn vào tâm mình.

Một bài thực hành đạo đức là một trong những điều từng giúp tối vượt qua sự tự ghét bỏ, chúng cũng giúp tôi thay đổi đời mình.

Khi tôi cố làm một điều gì đó mới mẻ, thì không cần thiết phải ép mình vào một quãng thời gian vất vả với những công việc mình buộc phải làm. Đơn giản là cố gắng, chúng ta đang bắt đầu nhận trách nhiệm về những hành động của mình; sẽ không tính đến việc mất gì hoặc được gì. Tất cả những gì bạn cần là nỗ lực, và chúng ta phải nhìn nhận rằng ngay bây giờ chúng ta không có năng lượng để thực hiện những nguyên tắc này.

Với những nguyên tắc rèn luyện này, sẽ không có luật lệ nào để vi phạm; chúng chỉ là một điều mà bạn chọn tiến tới gần hơn trong cuộc sống. Nên nhớ là phải thực hành mỗi lần một nguyên tắc. Nếu bạn lặp lại nó thường xuyên thì nó sẽ trở thành một thói quen của cuộc đời bạn. Tôi biết rằng nếu tôi có thể sống với ý thức về những nguyên tắc rèn luyện này thì thế giới của tôi sẽ trở nên khác biệt, cách giao tiếp của tôi sẽ trở thành nghệ thuật đến từ trái tim. Đây là một ý nghĩ tích cực mà tôi cố suy ngẫm.

Tags: Đạo đức là nền tảng xã hội, Đức hạnh và Đạo đức, Giáo dục và gia đình, Văn hóa - Giáo dục