TARTHANG TULKU RINPOCHE
Trích: Làm Việc Một Nguồn Vui; Việt dịch: Ni sư Thích Nữ Trí Hải; NXB. Tổng hợp Tp. Hồ Chí Minh, 2001
Khi ném một hòn sỏi vào một dòng nước đang chảy, bạn thấy nước chỉ tung tóe lên một chút. Cái gì xảy ra khi hòn sỏi chạm mặt nước là điều hầu như không thể nào xác định. Nhưng nếu nước lặng đứng yên tĩnh thì ta có thể thấy sự chuyển động của những làn sóng lăn tăn tỏa ra.
Khi chúng ta thư giãn, an tịnh cởi mở như một hồ nước trong rừng, phẩm chất của nội tâm ta hiện rõ. Chúng ta có một nhận thức bén nhạy trực tiếp về chính mình và phản ứng tương tác với mọi sự vật xảy ra xung quanh. Năng lượng chúng ta được tập trung hoàn toàn; ta có thể suy nghĩ khá phân minh, có thể dự tính và tổ chức tư tưởng mình một cách hữu hiệu. Chúng ta biết chắc điều gì mình muốn hoàn tất, những trở ngại như thế nào, làm sao để đánh tan chúng. Chúng ta làm việc một cách thoải mái, tiến hành trơn tru, hòa nhịp với công việc hơn là chống lại những yêu cầu của nó, chỉ làm những gì cần làm.
Công việc ta khi ấy mang một vẻ sống động đầy thách thức và thành quả, và hậu quả của hành động chúng ta phản ảnh cái phẩm chất thoải mái ta mang lại cho nó. Chúng ta có thể cảm thấy và thực sự thưởng thức niềm vui trong công việc, để cho hương vị sự sống tô điểm mọi việc ta làm.
Những áp lực căng thẳng của đời sống hàng ngày thường khiến chúng ta rất khó mà duy trì phẩm chất thư thái cởi mở giúp ta diễn đạt nội tâm mình. Khi đâm ra nóng nảy bực bội, thì nhận thức của ta cũng trở thành u ám, nên không còn có thể thấy rõ phải làm gì. Chúng ta trở nên phân tán, làm việc không hiệu quả, rồi sự thể này trở lại khiến cho ta càng mệt mỏi và căng thẳng thêm. Nỗi lo âu căng thẳng thay thế cho hành động hữu hiệu chỉ tổ khiến cho năng lực của ta khô kiệt. Chúng ta tự thấy mình đang lo lắng về công việc mình thay vì thực sự xử lý công việc. Sự lo lắng ấy chiếm hết năng lượng của ta đến nỗi ta không còn có thể tự do đáp ứng những đòi hỏi của tình huống mới. Tâm lo nghĩ làm cho thân xác căng thẳng và do vậy càng khó làm việc một cách vui vẻ, có hiệu năng. Khi sự lo âu chiếm chỗ của lạc thú trong công việc, thì ta không còn chỗ nào để tìm nguồn vui trong đời sống và san sẻ nó với người khác.
Bài tập: Giải tỏa căng thẳng
Chúng ta có thể thoa dịu thân tâm, giải tỏa những căng thẳng làm trở ngại sự lưu thông tự nhiên của khí lực. Những biểu hiện vật lý của sự căng thẳng thì rất dễ nhận ra và giải tỏa, như những cơ trên mặt co rúm, thường xuyên nhức đầu, hoặc vô cớ cảm thấy mệt mỏi. Khi thư giãn những căng thẳng trên thân ta, cũng có thể giải tỏa áp lực trong tâm ta. Điều này giúp ta có đầu óc minh mẫn để giải quyết mọi tình huống một cách hữu hiệu. Bằng cách ấy ta có thêm năng lực và hướng nó vào mục tiêu xây dựng.
Khi bạn làm việc mà cảm thấy căng thẳng mệt mỏi, thì hãy ngồi xuống 10, 15 phút tại một nơi yên tĩnh không bị quấy rầy, và nhắm hai mắt lại. Miệng hơi hé mở, rồi bắt đầu thở từ từ rất nhẹ rất êm. Để cho hơi thở bạn yên tĩnh lắng dịu, rồi nhẹ nhàng đưa sự chú ý của bạn đến những cảm giác trong cơ thể bạn. Đừng nghĩ đến công việc hay những người cộng sự; chỉ thư giãn vào thân thể và cảm giác nơi thân bạn. Khi cảm thấy có chỗ nào căng, như ở trán hay sau vai, hãy để cho hơi thở vỗ về làm nó lắng dịu, cho tới khi bạn cảm thấy có sự thư giãn khỏe khoắn sâu xa.
Khi trở lại công việc, hãy làm một cách từ từ thoải mái, thở nhẹ nhàng, giữ liên lạc với những cảm giác của bạn. Hãy phát triển một phẩm chất tập trung nhẹ. Hòa tan ý nghĩ và cảm giác, để cho thân và tâm hợp tác chặt chẽ quân bình. Khi mở miệng nói, hãy giữ liên lạc với ý nghĩa và cảm giác mỗi lời nói gợi lên, và giọng nói nên nhỏ nhẹ. Suốt ngày hãy dùng cách thở đều thở nhẹ để duy trì trạng thái khinh an, quân bình.
Giải tỏa năng lượng
Chúng ta sẽ tìm thấy niềm vui trong mọi việc mình làm, khi tập xem công việc như một thú vui thay vì xem nó như một đày ải. Công việc chẳng có gì quan trọng, nó cũng chỉ là một phần khác của đời sống. Khi thư giãn, tỉnh táo, ta giải tỏa năng lượng mình vào công việc một cách sáng tạo tích cực, làm lợi lạc cho người khác cũng như chính mình.
Khi tiến hành giải quyết những vấn đề mà ta không có thái độ căng thẳng lo âu, thì tính kiên nhẫn và động năng của ta đều tăng trưởng, cùng với khả năng tìm giải pháp cho bất cứ khó khăn nào có thể xảy ra. Ta thấy mình đã tìm ra phương tiện khéo để hoàn tất bất cứ gì đã khởi sự. Công việc và hoạt động giải trí đều thú vị suông sẻ. Chúng ta mở rộng tầm hiểu biết và đào sâu khả năng thưởng thức cuộc đời, để được đời nuôi dưỡng, được sống thực sự thỏa mãn. Mọi việc ta làm khi ấy sẽ đem lại sự bồi dưỡng đích thực, đem lại niềm hoan hỉ liên tục và lâu dài.
Giá trị của thư giãn
Sự thư giãn mang lại sinh lực và niềm vui cho mọi hành động của ta, kích động trí thông minh và làm cho toàn thân ta thêm năng lực. Những giác quan ta trở nên tỉnh giác bén nhạy trước mỗi âm thanh hình sắc. Những chuyển động và tư duy của ta biểu lộ tư cách một nội tâm phong phú. Khi làm việc và sống hòa hợp với mọi người xung quanh và với chính công việc của mình, chúng ta còn gợi cảm hứng cho người khác cũng tìm thấy một sự thoải mái trong đời sống như ta. Ta sẽ thấy được tính bản thiện của mọi người và những hành động của ta sẽ góp phần phát triển tiềm năng trọn vẹn trong mỗi con người, nâng cao sức khỏe và phẩm chất của cả cuộc đời.