Tiểu sử của Dipa Ma là một truyện thần kỳ kiểu mẫu của những người đang đi tìm con đường giải thoát. Các giai đoạn được mô tả – dấn bước, phát nguyện, đối đầu và khắc phục khó khăn, tìm ra được sự giải thoát, và chia xẻ các sự khám phá của mình với người khác trên thế gian – cũng rất tương đồng với các chặn hành trình mà chính Ðức Phật đã trải qua con đường chuyển hoá.

Sau khi giác ngộ dưới cội cây bồ đề, Ðức Phật đã tuyên lên Bốn Chơn Lý Nhiệm Mầu: thứ nhất, khổ có thật và khổ là dấu ấn đóng lên tất cả mọi pháp chịu điều kiện; thứ hai, nguyên nhân của khổ là ái dục; thứ ba, khổ có thể tận diệt được; và thứ tư, có con đường, được Ngài kể ra rõ tất cả chi tiết, tránh xa được sự khổ và dẫn đến mục tiêu cao cả là giải thoát. Sự tu tập theo Phật đạo, nói thật tóm tắt và giản dị, là sự chấm dứt đau khổ cho chúng ta và cho tất cả chúng sanh.

Chính lời phát nguyện thâm trầm – rằng đau khổ của chúng ta sẽ chấm dứt – trước tiên đã thúc giục tôi tìm đến sự tu tập thiền quán. Và chính tấm gương cuộc đời của Dipa Ma đã đem lại cho tôi lòng tự tín để dấn bước lên con đường tu tập. Là một người đàn bà, một người mẹ, một người nội trợ, Dipa Ma đã chỉ rõ con đường Thánh đạo của Ðức Phật đang mở rộng cho tất cả mọi người, và mục tiêu vĩ đại được giải thoát ngay trong cuộc đời này. Những đoạn sau đây là những bài học đã được rút ra từ các lời giảng căn bản của Dipa Ma. Nguyện cầu các bài học đó sẽ giúp ích cho chúng ta, trên con đường giải thoát.

Bài Một: Chọn Một Cách Thực Tập Thiền Quán Và Đeo Theo Cách Ấy Mãi.

“Nếu bạn muốn có tiến bộ về thiền quán, phải kiên trì giữ theo một kỹ thuật duy nhất mãi.”

Ðối với những người mới bắt đầu theo con đường tu tập tâm linh, Dipa Ma khư khư bảo phải trung thành tuân theo một kỹ thuật về thiền quán đã chọn. Ðừng bỏ cuộc, và đừng nhảy từ kỹ thuật này sang kỹ thuật khác. Hãy chọn một kỹ thuật hợp với bạn và theo đuổi mãi cho đến khi bạn thấy được “bờ ranh”, tức là tại nơi điểm mà các khó khăn bắt đầu nổi dậy.

Lỗi thông thường của nhiều người Tây phương đang theo con đường tâm linh là xem các khó khăn như một bài toán nan giải đối với một phương cách nào đó. Thế rồi, khi tình trạng trở nên ngặt nghèo, thì liền chạy quanh để tìm thuốc chữa. Ðứng từ đỉnh núi này (nơi đang gặp khó khăn) trông sang núi nọ, thì thấy các kỹ thuật khác bao giờ cũng tốt hơn ở đây. “Có lẽ ta nên tu tập theo lối “ca ngâm” Tây tạng,.. hoặc theo lối “nhảy múa” Sufi (phái mật tông Hồi giáo tu khổ hạnh)”. Thật ra, các sự khó khăn gặp phải, thường thường là một triệu chứng đáng tin cậy rằng sự thực tập đang được trôi chảy.

Hãy suy nghĩ thật chín chắn, cặn kẽ, về lời khuyên của Dipa Ma. Nên cứ đeo đuổi mãi một lối tu tập mà bạn đã chọn, xuyên qua khó khăn và ngờ vực, xuyên qua cảm hứng cùng trì trệ, xuyên các thăng trầm chẳng thể tránh được. Nếu bạn một mực giữ tín tâm với pháp hành bạn đã nguyện chọn, thì trải sau bao nhiêu thời kỳ đen tối, ánh bình minh trí huệ sẽ ló dạng.

Bài Hai: Phải Ngồi Thiền Mỗi Ngày.

“Phải tập ngay bây giờ. Ðừng tưởng bạn sẽ làm nhiều hơn về sau.”

Dipa Ma kiên quyết tuyên bố rằng, nếu bạn muốn được an lạc, bạn phải tu tập đều đặn. Bà nhấn mạnh là các thiền sinh phải tìm ra thời giờ để tu tập mỗi ngày, ngay cả khi chỉ có được năm phút thôi. Nếu cả điều đó mà cũng chẳng thể có được, thì bà lại nói, “Ít nhất là khi lên giường đi ngủ, bạn chỉ cần theo dõi một hơi thở vào và một hơi thở ra, trước khi bạn nhắm mắt ngủ.”

Ngoài việc tọa thiền chánh thức, ngồi trên toạ cụ, Dipa Ma còn thúc giục các thiền sinh của bà phải dùng tất cả mọi thời, mọi lúc trong cuộc sống để tập thiền quán. Nhiều thiền sinh rất bận rộn, thấy rất khó mà để riêng ra một chút thời giờ nào cả. Dipak Chowdhury thưa với Dipa Ma rằng, ông không thể nào thực tập được hết, vì thời biểu công tác ở ngân hàng nơi ông làm việc luôn đầy ắp. Ông bảo, ông phải làm toán cả ngày, phần vụ của ông lại đòi hỏi ông phải di chuyển tới lui luôn, thật là bận rộn và lăng xăng, làm sao mà nghĩ đến thiền quán được. Nhưng Dipa Ma chẳng muốn nghe như thế, bà cứ bảo, “Nếu bạn bận rộn đấy, cứ lấy ngay sự bận rộn đó để thiền quán.” Bà dạy tiếp, “Khi bạn đang làm toán, hãy nhận biết rằng bạn đang làm toán. Thiền quán chính là nhận biết rõ việc mình đang làm. Nếu bạn đang vội vã đi vào sở làm, thì bạn hãy nhận biết là bạn đang vội vã. Khi bạn đang ăn, đang mang giầy, mang vớ, đang mặc quần áo, bạn phải giữ chánh niệm trong khi làm các việc đó. Ðấy là cả một sự thiền quán đó. Ngay cả khi bạn đang cắt móng tay, cũng nên để tâm trí vào việc cắt móng tay đó nữa: nhận biết rõ là bạn đang cắt móng tay.”

Ðối với Dipa Ma, sự tỉnh thức chẳng phải là điều mà bà cố tạo nên, mà sự tỉnh thức chính là bà, bà đang như thế ấy – trong tất cả mọi thời, mọi lúc. Thái độ tốt nhất để tập thiền, theo ý bà, là lòng tin cậy và thiện chí. Khi tâm trí bạn đi vẩn vơ, chỉ cần bắt đầu tập lại lần nữa. Dipa Ma bảo rõ rằng, không có điều gì sai khi thiếu chánh niệm. “Sự thiếu tỉnh thức thường xảy ra cho mọi người. Ðó chẳng phải là một vấn đề khó khăn thường trực.” Đừng lo, chỉ cần làm lại từ đầu. Luôn luôn duy trì tinh tấn, kiên nhẫn và đức tin. Ngay khi ta đã mất cả tinh tấn và quyết tâm, bà khuyên ta chỉ cần nên nhận biết rõ tâm trạng đó và rồi chuyển ngay sang một hình thức thực hành chánh niệm khác – đi thiền hành, theo dõi và ghi nhận các hoạt động thông thường, hoặc là ngồi toạ thiền – trong đó sự quyết tâm đang hiện diện.

Bài Ba: Sử Dụng Mọi Trường Hợp.

“Mỗi người chúng ta đều có năng lực vĩ đại. Hãy dùng năng lực đó để tự cứu mình và giúp đỡ kẻ khác.”

Ðức Phật Thích Ca đã rời vợ và con để lên đường tìm giác ngộ. Nhưng Dipa Ma, vì hoàn cảnh bó buộc, đã tự tìm ra con đường giải thoát cho mình, ngay trong khung cảnh gia đình, làm mẹ và nội trợ. Thông điệp của bà gởi đến cho tất cả phụ nữ ở khắp nơi là, “Không cần phải rời khỏi gia đình bạn mới có thể đạt đến được các kinh nghiệm nội tâm và trí huệ cao tột. Bạn có thể vừa là vợ hoặc là mẹ, lại vừa theo đuổi con đường đạo pháp được.”

Mặc dầu ngay tự buổi đầu bà nghĩ là bà phải lìa con gái bà để đi đến tu viện và tu tập trong cảnh độc cư, nhưng về sau, Dipa hiểu ra được rằng, bà có thể mang cả gia đình trên vai mà dấn bước vào con đường đạo pháp. Ðường lối của bà là một nghệ thuật hội nhập triệt để tất cả, kể luôn cái bồn nước rửa chén trong bếp.

“Trên thế gian này, chẳng nên bám víu vào bất cứ sự vật nào” Dipa Ma dạy, “nhưng ta có thể tìm lấy chỗ hữu dụng của mọi sự vật trên thế gian. Cuộc sống chẳng phải là để chối bỏ đi. Ðời sống có mặt ở đó. Và trong bao lâu mà đời sống vẫn còn đấy và chúng ta còn ở đây, chúng ta có thể đem nó ra sử dụng một cách thật tốt đẹp nhất.”

Dipa Ma chẳng hề dính mắc với một vị sư phụ đặc biệt nào, hoặc một điạ điểm nào, hay một lối sống nào cả. Toàn thể thế giới là tu viện của bà. Sharon Kreider còn nhớ rằng, “Vào tuổi đôi mươi đầy lý tưởng mộng mơ của tôi – khi tôi muốn tin rằng nếu tôi chịu ngồi đủ lâu bên cạnh vị thầy giỏi, thì mọi việc sẽ được vừa ý – bà chỉ cho tôi thấy rằng đó là chuyện phải tỉnh giác càng nhiều hơn nữa. Bà là một tấm gương sáng cho cả thế giới, làm thế nào mới trở nên một bà mẹ thật sự. Làm một bà mẹ thật sự là cảm được sức sống mãnh liệt. Làm một bà mẹ thật sự là mở rộng vòng tay ra đón nhận tất cả những gì tìm đến, với sự tỉnh giác, và nhận mọi hoàn cảnh như vị thầy của mình.

Bài Bốn: Tập Nhẫn Nhục.

“Nhẫn nhục là đức tánh quan trọng nhất để phát triển tỉnh giác và định lực.”

Nhẫn nhục được tôi luyện bằng cách luôn luôn đối đầu với “bờ ranh”(dịch gượng chữ the edge). Nếu bạn kiên trì theo cách tu tập thiền định, không thể nào bạn tránh khỏi được những giai đoạn khó khăn. Trong những trạng huống đầy thách thức nhất, chỉ cần giản dị biết mình có mặt ở đấy, có thể đây là điều duy nhất có thể làm được – và như thế kể cũng đã đủ rồi.

Kate Wheeler kể lại một thí dụ nhẫn nhục như thế trong đời của Dipa Ma: “Bà đã nhìn thấy rõ tâm bà trải qua mọi sự thống khổ và bà đã đủ năng lực để ngồi thiền cho nó trôi qua. Sau đó, khi bà xuất ra khỏi cảnh lửa đỏ đó, thì có một cái gì rất quyết tâm đáng sợ trong ánh mắt bà nhìn vào bạn, bởi vì bà đã tự thấy rõ bà. Chẳng có chỗ nào để che giấu. Bà nêu gương cho bạn thấy, chẳng phải chỉ cần ngồi yên (toạ thiền) đấy mà nghĩ tưởng đến lúc chứng đắc được sự giải thoát. Bạn cần phải nắm vững các sự thật này và ghi vào trong tâm bạn ở mức độ nào thâm sâu nhất.”

Dipa, con gái của bà, thuật lại đức tánh kiên nhẫn của mẹ như sau: “Một ngày trước hôm mẹ tôi mất, thằng Rishi bấy giờ được mười một tuổi, giở chướng ngỗ nghịch lên, khi tôi sửa soạn sắp đi làm. Tôi giận lắm, và định quất cho nó một trận. Nó chạy núp vào mẹ tôi. Bà chẳng để tôi được đụng vào mình nó. Tôi bực tức và hét to lên, “Mẹ chẳng thấy nó làm cho con tức muốn chết hay sao, con phải đánh phạt nó!” Mẹ tôi dịu dàng, nhỏ nhẹ, bảo tôi: “Này Dipa con, con là con gái của mẹ, con cũng đã có lần rất bướng bỉnh. Nhưng mẹ đâu có liệng con ra khỏi nhà vì tội ngỗ nghịch với mẹ đâu.” Rồi với giọng chậm rãi, mẹ giảng về thái độ âu yếm, ân cần và kiên nhẫn. Ðó là một bài học mà tôi nhớ mãi.”

Hạnh nhẫn nhục phải luôn luôn được vun bồi và ngày càng thanh luyện trong suốt cuộc đời. Theo Dipa Ma, hạnh nhẫn nhục rất cần thiết cho sự trưởng thành của tâm ý và do đó là một đức tánh quan trọng nhất cần được trau dồi.

Bài Năm: Hãy Giải Thoát Tâm Của Bạn.

“Tâm của bạn còn đầy vọng tưởng”

Dipa Ma không nói rằng trong tâm có đầy các câu chuyện, mà bà bảo rằng tâm chẳng là gì khác hơn ngoài những câu chuyện. Chúng là những bi hài kịch riêng tư của mỗi người đã tạo nên và bám chặt mãi một ý nghĩa về tự ngã, “Một lý lịch cá nhân”: chúng ta là ai, chúng ta làm gì, những gì chúng ta làm được và làm chẳng nổi. Nếu chúng ta còn chưa ý thức được việc đó, thì những chuỗi dài nghĩ tưởng vô tận sẽ lôi kéo chúng ta mãi và hạn chế cuộc sống của chúng ta dù chúng chẳng có thực chất nào.

Dipa Ma thường thử thách lòng tin tưởng và luyến ái của các học viên vào các mẩu chuyện của họ. Khi có ai đó nói rằng, “Tôi chẳng thể làm nổi việc đó”, bà liền hỏi ngược lại, “Bạn có chắc như thế không?”, hay “Ai bảo thế?”, hoặc “Tại sao lại không chớ?”. Bà luôn khuyến khích các học viên nên quán sát các mẩu chuyện tư, các vọng tưởng đó, để nhận ra sự rỗng tuếch của chúng, để rồi vượt thoát qua khỏi những hạn chế mà chúng đã áp đặt lên họ. “Hãy buông bỏ việc suy nghĩ đi”, bà thường thúc giục, “Thiền quán đâu phải là suy tưởng.”

Ðồng thời, Dipa Ma dạy rằng, tâm ý không phải là kẻ thù cần chối bỏ. Ðúng ra là, nhờ bằng tiến trình tập thân thiện, tìm hiểu thêm rồi chấp nhận chúng thì tâm ý sẽ không còn bất trị nữa. Tháng năm được sự giải thoát tiếp theo sau tiến trình đó, Dipa Ma luôn sống trong tỉnh giác.

Trong một cuộc trình pháp tập thể, Jack Kornfield đã ngây thơ hỏi: “Bên trong tâm bà, giống như thế nào vậy?” Dipa Ma mỉm cười, mắt nhắm lại, và lặng lẽ đáp: “Trong tâm tôi, có ba thứ: định lực, từ bi và an lạc.”

Jack, còn chưa chắc đã nghe rõ đúng, hỏi thêm, “Chẳng còn gì khác nữa sao?” Dipa Ma đáp lại, “Vâng, chỉ bấy nhiêu thôi”

Trong phòng im phăng phắc. Rồi có một vài tiếng thở dài và nhiều nụ cười lặng lẽ, theo sau lời ấp úng nho nhỏ vừa đủ nghe của Jack: “Thật là tuyệt vời!”

Bài Sáu: Hãy Dập Tắt Ngọn Lửa Xúc Tình

“Sân hận là ngọn lửa”.

Khi có người đến thăm Dipa Ma, không cần biết họ là ai đó, đang trong tâm trạng nào, hoàn cảnh nào, bà đều đón nhận họ bằng tấm lòng đầy từ bi.

Còn ta, có thể nào tùy thuận được như thế với các tình cảm đang khởi dậy trong tâm không? Có thể nào xem mọi trạng thái tình cảm của mình như tân khách để đón tiếp ân cần không? Có thể nào giản dị để cho mọi giận hờn thương ghét khởi lên và qua đi mà chẳng phản ứng nào gây thương tổn không?

“Trong đời sống hằng ngày, có rất nhiều chuyện xảy ra chẳng vừa ý mình,” Dipa Ma nói, “Ðôi khi, tôi thể nghiệm một sự bực bội, nhưng tâm tôi lại vẫn mát mẻ. Bực bội đến rồi lại qua đi. Tâm tôi chẳng bị khuấy rối vì bực bội. Sân hận là lửa đốt. Nhưng tôi chẳng cảm thấy nóng chút nào. Nó đến rồi nó tắt ngay đi”.

Cảm kích trước tấm gương của Dipa Ma, nhưng có lẽ ta vẫn thường tự hỏi, chắc cũng có một vài trường hợp mà sự tức giận dường như cũng hợp lý chăng? Trong một vài hoàn cảnh đặc biệt nào đó, sân hận có đáng được xem ít nhất là chánh đáng chăng? Ðối với Dipa Ma, câu trả lời giản dị cho sự thắc mắc đó là không, sân hận chẳng bao giờ được xem là chánh đáng cả. Và bà đã tìm ra được cách để lèo lái con thuyền đời bà lướt sóng gió mà chẳng vướng bận giận hờn.

Sylvia Boorstein, đã tiếp đón Dipa Ma đến ở trong gia đình bà ở California, vào năm 1980, có nói rằng, chồng bà ta đã có một lần thách thức Dipa Ma về điểm đó. “Dipa Ma đang nói về tầm quan trọng của việc duy trì tâm xả, tịch tĩnh và vô sân; và chồng tôi mới hỏi bà, “Bà có thể làm đúng như thế không? Nếu có người bằng cách nào đó gây hiểm nguy cho cháu Rishi, hăm doạ cháu, bà sẽ phản ứng ra sao?” Dipa Ma bình tĩnh đáp: “Dĩ nhiên, tôi sẽ ngăn người ấy lại, nhưng chẳng có chút tức giận nào.”

Bài Bảy: Hãy Cứ Vui Hưởng Lạc Thú Ở Dọc Đường.

“Tôi rất vui sướng. Nếu bạn đến tập thiền, bạn cũng sẽ vui sướng.”

Jack Engler hỏi Dipa Ma, trong Phật giáo có gì vui? “Mọi điều đều có vẻ u ám: chối bỏ đam mê, diệt trừ giận hờn, phải quét sạch ham muốn… Trông như một cuộc sống buồn bã, xám xịt. Còn ở đâu là mật ngọt?”

Dipa Ma bật cười to: “Ồ, bạn còn chẳng hiểu! Ðời sống bình thường ngày qua ngày cứ diễn ra đều đặn giống nhau. Mọi việc chúng ta kinh nghiệm qua đều được nhìn dưới cùng một màu kiếng. Một khi tham lam, hờn giận và si mê đã được bỏ đi rồi, trong mọi thời, nhìn lại mọi vật ta thấy chúng tươi tắn và mới mẻ hơn. Mỗi phút giây là một khoảnh khắc mới. Ðời sống tẻ nhạt trước kia, nay ngày ngày, mọi lúc đều mang đầy ý nhị và thú vị”.

Eric Kolvig nhắc lại trong một buổi tình pháp tập thể hôm đó, tánh thích đùa bỡn của Dipa Ma được lộ ra dưới một hình ảnh khó mà quên được. Thằng cháu ngoại của bà đang bực tức giận dữ việc gì trong nhà bếp. Nó hét to lên như cho cả thế giới phải biết đến, trong một cung cách thường thấy nơi các “đấng độc tài” hai tuổi. Bà gọi nó đến bên chiếc ghế nệm dài, đặt nó nằm trên đùi bà và dỗ dành bằng cách đấm nhè nhẹ lên lưng nó để vuốt cơn ấm ức của nó, một lối chúc lành rất hợp với tuổi nó. Có một chiếc xe cam nhông bằng plastic, hai màu xanh, vàng, đang nằm lăn lóc giữa hai bà cháu. Với một vẻ thanh thản khoan thai như chưa bao giờ, bà cúi xuống lượm chiếc xe lên, lật ngược lại, úp ngay… lên trên đầu bà, rồi tiếp tục giảng pháp ngay tại điểm mà bà đang khai triển. Bà giữ món đồ chơi ấy trên đầu bà, suốt thời gian của buổi trình pháp. Hình ảnh đó khiến tôi luôn luôn nhớ đến bà: vuốt ve lưng đứa bé khóc nhè đang nằm trên đùi và tiếp tục thuyết giảng đạo pháp với chiếc căm nhông plastic màu xanh vàng úp ngược trên đầu. Dipa Ma là một chiến sĩ tâm linh vĩ đại nhất mà tôi được biết đến. Trên đầu bà, chiếc xe plastic trở thành chiếc mũ sắt cao cả của người chiến sĩ. Tôi nói như thế chỉ đùa có một nửa mà thôi.”

Bài Tám: Giản Dị Hoá.

“Hãy sống cuộc đời bình dị. Một đời sống giản dị bao giờ cũng tốt cho mọi sự. Quá nhiều xa hoa làm chướng ngại cho sự tu tập.”

Dẫu rằng Dipa Ma và gia đình bà chỉ sống trong hai căn phòng nhỏ hẹp, nhưng hầu hết các tân khách đến thăm thấy hai căn phòng ấy vẫn rộng rãi và chan hòa ánh sáng. Một học viên đã nhận xét rằng, trong khi chúng ta ở Tây phương nghĩ rằng cần có thật nhiều khoảng không gian vật lý, còn Dipa Ma thì lại có thật rộng khoảng không gian tâm linh.

Về mọi phương diện, Dipa Ma sống trong sự giản dị đến mức tối đa. Bà ít chịu giao tế bè bạn hay chuyện trò vô ích vô bổ, cũng không dự vào các mối bận của người khác, nhất là các việc than phiền. Kim chỉ nam của bà và cho các học viên của bà là sống ngay thật và không bao giờ chê trách kẻ khác.

Thường thường Dipa Ma chỉ cần nghỉ ngơi trong im lặng. Bà thường bảo: “Mỗi khi tôi có được thời gian riêng một mình, tôi thường quay tâm vào bên trong”. Bà không bao giờ mất thời gian cho việc gì mà chẳng thiết yếu cho đời bà.

Cũng như trong khi thiền quán, chúng ta chỉ chú tâm mỗi lần đến một việc mà thôi, Dipa Ma khi làm việc gì thì lo hoàn toàn việc ấy, chẳng hề nghĩ tới việc kế tiếp. “Nhớ nghĩ về dĩ vãng, và tương lai chỉ làm hư mất thời giờ của các bạn”. Bất cứ làm việc gì, bà hoàn toàn sống trong hiện tại với việc ấy, rất thư thái, tĩnh lặng và bình dị.

Bài Chín: Trau Dồi Hạnh Phúc.

“Luôn chúc lành cho người chung quanh, bạn sẽ được them tâm chú niệm ở mọi phút giây.”

Cuộc đời của Dipa Ma là một chuỗi dài chúc phúc không ngừng nghỉ đến cho tất cả mọi người. Bà chúc lành họ, từ đỉnh đầu xuống ngón chân, thổi nhẹ hơi vào họ, tụng đọc kinh bên tai họ, vuốt tóc họ.

Dipa Ma khuyến khích một học viên vừa là phi công đang lái phi cơ, nên rải tâm từ bi và chúc phước lành đến các hành khách và bạn đồng nghiệp. Bà nói điều này sẽ làm cho anh phi công trở nên linh hoạt hơn, đồng thời khiến mọi người cũng được an vui.

Sự cầu chúc phước lành của bà, không phải chỉ dành riêng cho con người. Trước khi bước lên máy bay, bà cũng chúc phước cho chiếc phi cơ. Ngồi xe hơi cũng là cơ hội để bà chúc lành cho những chiếc xe mà còn cả cho tài xế và người đã bơm xăng.

Trong những buổi giảng đầu tiên ở Mỹ, có lần Dipa Ma nói: “Thiền tập là thương yêu.” Hành hạnh chúc phúc trong suốt cả ngày là một tấm gương sống động nhất cho lời dạy của bà. Bà luôn nhắc nhở rằng thiền định đúng nghĩa là cách chăm lo cho chính mình và cho thế giới chung quanh. Trong ý nghĩ rốt ráo đó, thiền định chính là vòng chuyển hóa liên tục của lòng thương yêu bao trùm tất cả mọi người và mọi loài.

Bài Mười: Một Hành Trình Theo Vòng Tròn.

“Thiền quán thành toàn nhân cách con người.”

Vị thầy và cũng là bạn của tôi là Matthew Flickstein, có một lần nói với tôi rằng: “Chị Amy này, chị biết không, chị chẳng bước tới gần chân lý hơn chút nào so với lúc chị bắt đầu tập thiền quán, mười tám năm về trước.”

Vẻ sửng sốt của tôi lúc ấy chắc là rõ nét lắm.

“Chị không đến gần chân lý hơn”, ông nói tiếp, “bởi vì chị chính là chân lý”.

Các người Phật tử thường nói một cách ẩn dụ “rời khỏi thế gian” và “trở lại thế gian” (xuất thế và nhập thế), nhưng sự thật thì chẳng lìa thế gian cũng chẳng có quay về với thế gian. Chúng ta chẳng thể xa lìa hay trở lại với thực chất của chúng ta, với cái chân lý từ trong chính bản thân, bởi vì bản chất thực sự đó ở ngay tại đây, nhưng chỉ bị che mờ bởi một màn mỏng của sự si mê. Bạn chẳng cần phải khám phá tìm ra nó, đúng lý là bạn phải để nó hiển lộ ra, vẹt khỏi lớp mây mờ đang bao quanh bạn. Nhìn thẳng vào bản chất chân thật của bạn có nghĩa là nhận định được rõ ràng rằng bạn được liên kết thật chặt chẽ với mọi người chung quanh bạn, với mọi chúng sinh và bạn, quả có trách nhiệm trong mọi việc đang xảy ra trên thế gian này.

Sự cao đẹp của cuộc hành trình tâm linh nằm ở chỗ con đường đạo môn luôn luôn đưa quanh chúng ta trở lại điểm khởi hành. Lúc Dipa Ma đau khổ vì cảnh hiếm muộn, chồng bà đã khôn khéo khi khuyên bà nên xem mọi đứa trẻ như con của ruột mình. Nhưng trước khi tiếp cận được Giáp pháp đã chuyển hóa cả cuộc đời, bà đã chìm đắm trong ưu sầu vì những gì thiếu thốn, mất mát và luôn luôn tìm cách “lấp đầy lỗ hổng”. Tuy nhiên vào cuối cuộc đời, Dipa Ma đã thật sự trở thành bà mẹ của tất cả. Thay vì lấp vào “lỗ hổng” đó, giản dị chỉ cần mở rộng trái tim cho tất cả.

Trích: DIPA MA Cuộc Ðời Và Di Huấn
Tác giả: Amy Schmidt
Dịch giả: Thiện Nhật
NXB: Phương Đông, Năm 2006

Tags: thực hành thiền