Chứng ngộ có nhiều cánh cửa. Nó không mở ra chỉ cho cái gọi là thánh nhân. Một nghệ sĩ ở sâu trong nghệ thuật của mình, vẽ một cách toàn bộ tới mức người đó biến mất và chỉ việc vẽ còn lại – dù người đó biết điều đó hay không, với khoảnh khắc đó người đó đã trở thành phật. Một ca sĩ với tính toàn bộ của mình biến mất trong bài hát của mình.

Chứng ngộ không phải là độc quyền của thánh nhân: đó là một trong những điểm cơ bản tôi muốn làm rõ ràng cho thế giới. Có cả nghìn lẻ một cánh cửa. Duy nhất một phẩm chất phải có đó – rằng bạn hân hoan trong việc làm nó, không vì đạt được cái gì. Khi ca sĩ hát, nếu người đó hát vì khen thưởng nào đó, người đó không thể toàn bộ được.

Tôi nhớ tới một trong những ca sĩ Ấn Độ vĩ đại nhất, Tansen. Thậm chí ngày nay, ở Gwalior, vẫn còn nấm mồ của ông ấy và các ca sĩ từ khắp nước đi tới đó nhân ngày sinh của ông ấy để bày tỏ sự kính trọng của họ với thiên tài vĩ đại đó. Ông ấy đã ở trong triều đình của một hoàng đế lớn, Akbar, và Akbar không thể quan niệm được rằng âm nhạc có thể đi lên cao hơn hay sâu hơn âm nhạc của Tansen. Nhưng điều đó trở thành câu hỏi liên tục trong tâm trí ông ấy: Liệu có thể vượt hơn Tansen không? Ai đó có thể làm cái gì đó nhiều hơn ông ấy làm không?

Chung cuộc ông ấy hỏi đích thân Tansen: “Câu hỏi này đã từng hành hạ ta. Ta biết rằng không có ai có thể đi sâu thế và tạo ra âm nhạc hay thế. Hàng nghìn nhạc sĩ đã tới triều đình; họ biết kĩ thuật, nhưng tính toàn bộ của họ không có trong nó.”

Tansen nói, “Xin tha thứ cho tôi. Bệ hạ không biết thầy tôi – tôi thậm chí không là hạt bụi dưới chân thầy. Bệ hạ không biết tính toàn bộ trong âm nhạc là gì.”

Akbar nói, “Thế thì mời thầy ông tới triều đình đi. Chúng ta sẽ cho ông ấy mọi sự kính trọng có thể có.”

Tansen nói, “Điều đó là khó; đó là lí do tại sao tôi đã không bao giờ nhắc tới thầy.”. Ông ấy sống gần nơi bây giờ là chỗ của Taj Mahal. “Thầy là một người nghèo, rất im lặng, nhưng thầy không bao giờ hát theo yêu cầu. Đó là khó khăn. Bệ hạ không thể mời thầy và yêu cầu thầy hát hay chơi đàn sitar. Khi điều đó tự phát tới với thầy, thế thì đó là thế giới khác toàn bộ – bệ hạ sẽ không có khả năng thậm chí so sánh tôi với thầy.”

Akbar nói, “Ông đang tạo ra rắc rối. Nếu ông ấy không thể được yêu cầu, thế thì làm sao ta sẽ nghe được ông ấy?”

Tansen nói, “Tôi biết hoàn toàn rõ rằng vào ba giờ, sáng sớm gần như mọi ngày, thầy chơi đàn sitar. Điều có thể được thu xếp chúng ta nên ẩn nấp đằng sau rừng nơi thầy sống trong một chiếc lều bên cạnh sông Hằng và chỉ nghe như kẻ trộm. Không có cách khác. Nếu thầy trở nên nhận biết rằng ai đó có đó, thầy có thể dừng lại. Cho nên phải rất yên tĩnh.”. Và có lẽ trong lịch sử con người không bao giờ có hoàng đế nào như Akbar đã đi nghe người ăn xin.

Tên ông ấy là Haridas. Vào nửa đêm họ ẩn đằng sau cây cối như kẻ trộm. Đích xác vào ba giờ, Haridas bắt đầu chơi đàn sitar, và Akbar khóc lần đầu tiên. Trở về nhà, nước mắt ông ấy vẫn tiếp tục chảy.

Tansen nói với ông ấy, “Giờ chúng ta đang về gần cung điện. Lau nước mắt của bệ hạ đi! Sao bệ hạ khóc?”

Akbar nói, “Ta khóc vì bây giờ toàn thể ý tưởng của ta rằng ông là ca sĩ vĩ đại nhất, nhạc sĩ vĩ đại nhất trên thế giới, bị tan tành. Thầy ông ở vượt ra xa hàng dặm đường. Nhưng lí do gì ông không thể xoay xở để được như thầy ông?”

Ông ấy nói, “Lí do là rõ ràng: tôi hát và chơi nhạc để được thưởng; thầy hát và chơi nhạc từ sự tự phát, không phần thưởng, thậm chí không ham muốn rằng ai đó phải nghe nó. Chỉ từ sự đầy đủ của thầy, từ sự dư thừa của thầy mà thầy trút ra âm nhạc. Tôi không thể làm được việc đó. Tôi là nhà thơ triều đình, ca sĩ triều đình, nhạc sĩ triều đình: tôi làm hết sức, nhưng sâu bên dưới có ham muốn được thưởng. Và bệ hạ đã thưởng cho tôi, bệ hạ đã trút đầy nhà tôi bằng vàng. Bệ hạ đã nâng vị trí của tôi thành nhạc sĩ vĩ đại nhất thế giới, nhưng tôi biết nhạc sĩ vĩ đại nhất là người ăn xin mà chính là thầy tôi.

“Tôi phải ngồi bên cạnh thầy trong ba mươi năm, vì đã không có cách nào khác. Thầy sẽ không dạy bệ hạ bất kì cái gì – nếu bệ hạ có thể học, đó là công việc của bệ hạ. Thầy sẽ dạy chỉ khi nó tới với thầy. Bệ hạ có thể quan sát, bệ hạ có thể thấy niềm huy hoàng vô cùng đột nhiên xảy ra. Haridas biến mất, chỉ âm nhạc còn lại.”

Trong những khoảnh khắc đó, khi Haridas biến mất, ông ấy đã là vị phật dù ông ấy biết điều đó hay không. Hoạt động này có thể ở trong bất kì hướng nào, bất kì chiều nào.

Tôi muốn mọi người biết rằng nếu bạn có thể làm cái gì đó mà không có bất kì ham muốn nào về thưởng hay đạt tới, bạn đang trong thiền. Bạn sẽ sớm nở bung trong chứng ngộ. Từ sự dư thừa của bạn, yêu và từ bi sẽ tới, và trong vài ngày bạn có thể bước đi khác với người khác. Nhưng bạn sẽ sớm nhận ra rằng người khác không thể nhận ra được điều đó – đó là một điều.

Và điều thứ hai: khoe chứng ngộ của bạn, khoe ánh sáng của bạn cho những người đang mù là xấu. Điều đó là không từ bi. Người chứng ngộ sẽ sớm quên về chứng ngộ của mình. Đó là Chuyện lớn – quên ngay cả chứng ngộ. Toàn thế giới mất rồi và chứng ngộ cũng mất. Không cái gì còn lại sau, bạn đã trở thành một phần của vũ trụ.

Đây là nghỉ ngơi. Đây là thảnh thơi.

Chứng ngộ là cách tịch diệt. Nếu ông nhận an bình và yên tĩnh là phúc lạc, mọi thứ đều là ưu phiền; nhưng khi ông chứng ngộ, mọi thứ đều chứng ngộ. Mọi người của thế gian không hiểu điều cơ bản này về vọng tưởng và chứng ngộ. Họ kìm nén ý nghĩ về sinh tử, và nghĩ rằng đây là vô sinh của một ý nghĩ, và cũng xem xét sự thiếu chú ý – nhưng đây vẫn là những ý nghĩ về sinh và tử, không thiếu chú ý, không yên lặng. Khi ông cố dừng ý nghĩ bằng ý nghĩ, sinh và tử tiếp tục.

Bạn không thể dừng được ý nghĩ bằng ý nghĩ. Bạn không thể kiểm soát được tâm trí bằng bản thân tâm trí. Bạn phải tách xa khỏi tâm trí, chỉ quan sát nó.

Có lẽ trong vài ngày nó có thể tạo ra chút ồn ào, rằng “Mày đã bỏ tao!” Cứ liên tục quan sát đi. Nó sẽ biến mất vì chất nuôi dưỡng của nó là sự đồng nhất của bạn với nó. Bây giờ bạn không còn bị đồng nhất nữa, nó không thể kéo dài lâu được. Nó sẽ co lại, nó sẽ chết đi, nó sẽ biến mất như khói trong bầu trời, và chỉ người quan sát còn lại.

Nhưng khi không có gì để quan sát, ngay cả mục đích của người quan sát cũng không có đó. Khi không có gì để quan sát, người quan sát đã tự tử mà không biết điều đó. Đó là lí do tại sao ông ấy nói, chứng ngộ là cách tịch diệt.

Bạn sẽ bị tịch diệt, tan biến hoàn toàn vào trong cái toàn thể. Chỉ thế thì bạn sẽ thấy… bạn sẽ không có đó, mà chỉ có an bình, mà chỉ có ánh sáng, chỉ có niềm vui, chỉ có điệu vũ…. Hoa đã biến mất, để lại đằng sau chỉ hương thơm.

Tags: Chứng ngộ, Nghỉ ngơi, Quay vào trong, Thảnh thơi