GYALWANG DRUKPA XII
Trích: Hạnh Phúc Tại Tâm – Bí Quyết Sống Hạnh Phúc , Biên dịch: Drukpa Việt Nam, NXB. Tôn Giáo
Lô-gíc đơn giản
Cô Louisa đã nhận ra mối liên kết giữa thân và tâm trong công việc hàng ngày:
Tôi là một nhà trị liệu yoga. Trong một vài năm gần đây, kể từ khi bắt đầu nghiên cứu phương pháp trị liệu này, tôi đã học được nhiều cách thức giúp chăm sóc bản thân cũng như khách hàng của mình tốt hơn. Tôi cũng nhận thấy chúng ta phải không ngừng học hỏi và tuyệt đối không tự mãn bởi đây chính là nguyên nhân khiến ta trở nên lười biếng giải đãi.
Mối liện hệ giữa thân và tâm cũng bộc lộ rõ trong công việc hàng ngày của tôi. Mỗi khi đau ốm, tôi thường tự hỏi mình đang nghĩ gì và cảm thấy thế nào. Đối với khách hàng của tôi cũng vậy, có thể họ bị đau đầu gối và muốn luyện tập một vài động tác giúp cải thiện tình hình, nhưng thật ra tâm ta đóng một vai trò rất quan trọng trong quá trình điều trị. Đó là tác nhân khiến cơn đau thêm trầm trọng hoặc có thể giúp quá trình phục hồi diễn ra nhanh chóng hơn.
Một điều quan trọng khác tôi đã ngộ ra, đó là việc rèn luyện và hoàn thiện bản thân mình cũng có thể giúp ích cho người khác. Trước đây, tôi từng là một kiến trúc sư, một công việc đáng mơ ước với nhiều người nhưng lại không phù hợp với tôi. Vì thế tôi đã từ bỏ sự nghiệp đầy triển vọng và mức lương hấp dẫn để bắt đầu lại từ đầu với nghề giáo viên dạy yoga và sau đó là yoga trị liệu. Hãy làm những công việc bạn yêu thích; đừng lãng phí một phút giây nào.
Nghe có vẻ mọi thứ đều tốt đẹp nhưng thật ra tôi vẫn còn non kém lắm! Có một lần, tôi tham gia một khóa chuyên tu và ở chung trong một căn phòng lớn cùng với nhiều phụ nữ đến từ các quốc gia khác nhau. Hàng ngày, chúng tôi dậy lúc 5 giờ sáng để tham dự khóa lễ buổi sáng, nghe giảng pháp cả ngày, rồi lại tham gia khóa lễ buổi tối có khi kéo dài đến bốn, năm tiếng đồng hồ. Lịch tu tập này làm tôi mệt mỏi. Vậy mà một số người ở cùng phòng lại thức khuya nói chuyện ồn ào cả đêm làm tôi không ngủ nổi. Do khác biệt ngôn ngữ tôi không hiểu họ nói gì, và thành thật mà nói lúc đó vì mất ngủ nên tôi vô cùng khó chịu. Đêm đó, tôi gần như không giữ nổi bình tĩnh nên đã phải ra ngoài đi dạo một chút để hạ nhiệt. Khi quay về và đã bình tĩnh hơn, tôi mới hiểu chuyện gì đang diễn ra. Một phụ nữ cùng phòng tôi bị viêm phổi khá nặng và tiếng động đã đánh thức tôi là tiếng những người bạn của cô ấy cố gắng làm dịu cơn co thắt bằng cách mát xa cho cô. Tôi cảm thấy rất áy náy vì trước đó đã có những ý nghĩ tiêu cực và ánh nhìn thiếu thiện cảm với người phụ nữ tôi nghiệp ấy. Ngày hôm sau, tôi đã tìm gặp và mỉm cười thân thiện với cô.
Ngày nay, nhiều người ngày càng nhận thức rõ hơn về mối tương quan chặt chẽ giữa sức khỏe và hạnh phúc, giữa thân và tâm. Cơ thể khỏe mạnh thì tinh thần sảng khoái và ngược lại. Nhưng chúng ta cần nhìn vấn đề sâu hơn để nhận ra mối quan hệ nhân duyên mật thiết giữa sức khỏe con người và môi trường sống. Tâm cần sự trợ giúp của thân, trong khi để khỏe mạnh, thân thể lại cần một môi trường sống lành mạnh, trong sạch và không ô nhiễm.
Chúng ta cần biết nếu không quan tâm bảo vệ môi trường, ta sẽ không có một cơ thể khỏe mạnh để kết nối với tâm hồn và trải nghiệm hạnh phúc đích thực. Tâm an lạc là tâm lành mạnh trong một cơ thể khỏe mạnh, sẽ có được nếu mọi yếu tố quanh ta đều lành mạnh, hay nói cách khác là nếu môi trường sống trên Trái đất không bị tàn phá, hủy hoại bởi những nhiễm ô và hành vi vô ý thức của loài người. Khi cây cối xanh tươi, chúng ta có nguồn oxy dồi dào; ở đâu có nước sạch, ở đó có sự sống. Tất cả những điều này đều phụ thuộc vào cách sống và hành động mỗi ngày của chúng ta.
Rèn luyện lối sống thân thiện với môi trường là điều không thể thiếu trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống và gây dựng hạnh phúc. Đối với tôi, người có trí tuệ và hạnh phúc là người không ích kỷ, biết quan tâm đến sức khỏe, hạnh phúc của các thế hệ tương lai.
Đây không phải là một triết lý cao siêu mà chỉ là một cách nhìn đơn giản song lại thường bị lãng quên. Nếu không quyết tâm thay đổi lối sống của mình chỉ vì muốn an phận thì không có pháp thiền nào trên thế gian có thể giúp ta hạnh phúc hơn. Chúng ta nói thì hay nhưng lại không giỏi biến các ý tưởng của mình thành hành động. Tôi nghĩ rằng, khi hành động, chúng ta sẽ nhận ra vẻ đẹp cuộc sống qua việc trải nghiệm những phẩm chất tích cực trước đây mình chưa từng biết.
Cho “bận rộn’ tạm nghỉ giải lao
Giống như các bạn, tôi luôn tất bật ngược xuôi với rất nhiều chương trình, hết hoạt động này đến hoạt động khác, thật khó có thời gian để ngồi tĩnh lặng và tiếp cận tâm mình. Khi ấy, tôi luôn cố gắng tự nhắc nhở: “Hãy sáng suốt và tỉnh thức. Hãy thư giãn và để mọi việc diễn ra thật tự nhiên”.
Đôi khi, tôi tự kéo mình ra khỏi những bận rộn triền miền ấy và thưởng cho mình một buổi dạo bộ hay chuyến du ngoạn bằng tàu hỏa (tôi đặc biệt thích đi tàu hỏa ở Ấn Độ). Thi thoảng, nghỉ xả hơi và thư giãn một chút sẽ có lợi cho bạn. Tâm ta quyết định việc chúng ta cảm thấy thế nào, có được an vui hay bất ổn. Đối với tôi, một trong những bí kíp để được an vui tự tại trong thế giới hỗn loạn này là sự kết nối mật thiết với thiên nhiên. Dù có bận rộn với công việc thế gian đến thế nào, ta vẫn cần nhắc nhở mình giữ tâm sáng suốt và tỉnh thức.
Bất kể ở đâu hay trong hoàn cảnh nào, sự sáng suốt và tỉnh thức, niềm trân trọng tri ân Mẹ Thiên Nhiên cũng như hân hưởng những gì mà thiên nhiên đem lại sẽ mang nhiều ý nghĩa cho cuộc sống, giúp chúng ta tạo nên mối liên hệ sâu sắc, bền vững hơn với môi trường và những chúng sinh quanh mình. Điều đó cũng ngăn bản ngã thôi không đòi hỏi quá nhiều ở thiên nhiên. Chúng ta biết rằng sự lạm dụng và hủy hoại thiên nhiên là nguyên nhân khiến gia tăng thiên tai thảm họa ở khắp nơi trên trái đất này.
Dạo bộ hay thay đổi không khí một chút sẽ vô cùng hữu ích vì điều đó giúp chúng ta lấy lại thăng bằng và trở về với sự tĩnh tại nội tâm. Nếu biết dành cho bản thân một chút thời gian thư giãn, chúng ta có thể thấy mọi việc rõ ràng là đỡ nghiêm trọng hơn. Chúng ta có thể cân bằng trở lại và nhận ra mình không nhất thiết lúc nào cũng phải theo đuổi một cuộc sống bận rộn. Thay vào đó, chúng ta tận hưởng sự thanh bình trong từng khoảnh khắc.
Thiên nhiên có cách riêng giúp chúng ta thành thật. Chỉ đơn giản như khi chúng ta bước đi từng bước trên mặt đất, một không gian bao la dường như mở ra và chúng ta tìm lại được mối liên hệ đã mất. Khi để chân trần chạm đất, chúng ta kết nối trực tiếp với Đất Mẹ và rồi bắt đầu biết trân trọng, sống tỉnh thức và quan tâm hơn. Điều đó cũng giúp ta thoát khỏi ngụy tạo cùng những điều vô nghĩa lăng xăng tạp loạn. Mẹ Thiên Nhiên là một nguồn nương tựa, là mái nhà chung của cả nhân loại. Khi biết quan tâm chăm sóc thiên nhiên nhiều hơn, chúng ta bắt đầu quan tâm đúng đắn hơn đến bản thân mình. Đây là thời điểm phù hợp để cùng sánh bước lên đường trở về với Mẹ Thiên Nhiên.
Hạnh phúc giản đơn
Bạn không cần giữ lại trong tâm những cảm giác khó chịu phiền toái. Khi thấy mình mệt mỏi vì thiếu thời gian, bực bội vì những chuyện không vui xảy ra hay lo lắng bồn chồn cho sự kiện sắp tới, hãy nhớ rằng mình luôn có lựa chọn cho một cuộc sống dễ chịu hơn. Mặc dù mọi cảm xúc đều là “người thầy” tốt nhưng bạn không cần lưu giữ chúng trong suốt cuộc đời. Tại sao bạn phải bám chấp vào những nguyên nhân khổ đau trong quá khứ khi chúng không còn ý nghĩa với hiện tại? Chúng ta cần can đảm buông bỏ khổ đau nếu không muốn chúng trở thành một thói quen hay nhu cầu sinh tồn của mình. Thay vì mở rộng tâm để đón nhận những cơ hội hạnh phúc tốt đẹp, bạn lại tự chôn vùi mình trong những thành trì bản ngã.
Khi quan tâm đến từng chi tiết nhỏ nhiệm của cuộc sống, bạn sẽ nhận ra vẻ đẹp của những tia sáng xuất hiện trên bầu trời lúc bình minh hay hương vị thơm ngon của ngụm trà đầu tiên trong ngày. Những chi tiết này sẽ giúp bạn thấy được hạnh phúc sẵn có tại tâm mà không cần đến những hành động to tát hay bất kỳ một điều kiện nào. Tôi luyện sự tỉnh giác để ý thức về từng chi tiết của đời sống chính là một trong nhiều lý do khiến chúng tôi thực hiện các chuyến hành hương triều bái thánh địa Pad Yatra, vì trong quá trình này, tâm ta trở nên quen thuộc, gần gũi với những chi tiết nhỏ, chẳng hạn như một bát cơm nóng hay một tấm nệm để ngủ qua đêm trên hành trình. Khi đó, những thứ đơn giản này trở thành những tiện nghi xa xỉ mà thật may mắn chúng ta mới có được.
Hạnh phúc là một thùng nước nóng
Đối với cô Suzette, những trải nghiệm rất thông thường trong đợt chuyên tu là yếu tố hoàn hảo nhất nhắc nhở chúng ta biết trân trọng mọi thứ mình đang có.
Khi thăm Tự viện Núi Druk Amitabha, tôi rất kinh ngạc khi biết công sức mọi người bỏ ra để cung cấp nước nóng cho các vị khách trọ. Họ đun những nồi nước lớn và múc cho chúng tôi cả thùng đầy với một chiếc ca. Một chị bạn đồng tu nói nếu cẩn thận thì ba người có thể được tắm nước nóng “vòi hoa sen” chỉ với một thùng nước đầy. Và điều kỳ lạ là tôi chưa bao giờ trân trọng bất cứ lần tắm gội nào khác bằng việc được tắm bằng những thùng nước nóng này vì tôi biết rõ nước mình đang tắm đến từ đâu. Cảm giác được tắm rửa sạch sẽ bằng một thùng nước ấm xách lên qua nhiều bậc thang rõ ràng là niềm hạnh phúc tri ân khôn tả.
Nếu có thể, bạn hãy tạo cho bản thân cơ hội để ý đến những chi tiết trong cuộc sống. Một ngày kia, bạn hãy dậy sớm để ngắm mặt trời lên, hoan hỷ khi cả nhà được quây quần cùng nhau bên bàn ăn. Khi đi nghỉ, thay vì chạy ngược xuôi như mọi ngày, bạn hãy để tâm thực sự được nghỉ ngơi và có cơ hội ngắm nhìn thế giới cũng như suy ngẫm về mục đích ý nghĩa chân thực của cuộc sống.
Thường thì chúng ta hay để ý đến cuộc sống của người khác hơn là của bản thân, để rồi luôn mong ước được như họ. Nhưng nếu làm như vậy, thay vì sống tỉnh thức trong phút giây hiện tại, bạn sẽ bỏ lỡ nhiều cơ hội và lạc lối trong vô số giả định theo kiểu “nếu như”, “giá mà…”. Bạn cần trân trọng và ý thức mọi điều nhỏ nhiệm của cuộc sống, nếu không muốn sống cuộc đời nghèo nàn buồn chán, khi chúng ta trở thành như những người máy vô tri vô giác hay những kẻ đói khát không bao giờ được vừa lòng. Khi biết quan sát kỹ hơn từng chi tiết cuộc sống và ngừng “đứng núi này trông núi nọ”, bạn sẽ nhận ra cuộc sống này có nhiều cảm hứng đáng để mình yêu thương, phấn đấu, phát triển và sẻ chia đến dường nào.